آوای خزر/ وقتی حرکات امواج اقیانوس را با فناوری نمک‌زدایی ترکیب کنید، چه چیزی حاصل می شود؟ آب شیرین بدون نیاز به برق. این دستگاه آب شیرین‌کن اتوماتیک و دوستدار محیط زیست توسط شرکتی کانادایی به نام اُنیکا (Oneka) معرفی شده است.
نمک‌زدایی فناوری جدیدی نیست. با این وجود، استفاده از آن به دلیل هزینه های بالا، نیاز به تاسیسات نمک‌زدایی و انرژی فراوان برای اجرای این فرایند آهنگ کندی داشته است. افزون بر این، استفاده از فناوری آب شیرین‌کن یک گزینه واقع گرایانه برای جوامع کوچک، به ویژه در مکان های دور افتاده نبوده است.
با توجه به جدی‌تر شدن موضوعاتی مانند خشکسالی و کمبود آب، امکان بهره‌برداری از آب اقیانوس به منظور رفع نیازهای جوامع یک ضرورت احتمالی برای آینده محسوب می شود. اما برای این که قابل استفاده باشد، نمک باید از آب اقیانوس پالایش شود. اگرچه فناوری نمک‌زدایی آب دیر زمانی است که وجود دارد، اما پیشرفت چشمگیری که این فرایند را در فهرست اصلی گزینه ها قرار دهد، تا به امروز شکل نگرفته است.
سامانه آب شیرین‌کن اُنیکا به انرژی خارجی، سوخت یا پنل های خورشیدی نیاز ندارد. تنها امواجی با ارتفاع مناسب می تواند نیروی مورد نیاز این سامانه برای تولید آب شیرین را فراهم کند. در مقایسه با سامانه های آب شیرین‌کن دیزلی که هزینه بالایی دارند، امکان صرفه جویی 70 درصدی در صورتحساب کلی برای مصرف آب آشامیدنی با انتخاب سامانه اُنیکا وجود دارد.
سامانه آب شیرین‌کن اُنیکا؛ کوچک اما قدرتمند
اُنیکا فرایند نمک‌زدایی و تولید آب آشامیدنی را با یک سامانه ضمیمه شده به نام اسنوفلیک (Snowflake) ساده می کند که مانند یک شناور بزرگ روی سطح آب قرار گرفته و با اتصال به کف دریا محکم می شود. همانطور که امواج آب دستگاه را به حرکت در می آورند، از نیروی امواج برای فعال کردن مکانیسم نمک‌زدایی داخلی استفاده می شود. این شرایط مصرف بهینه انرژی را موجب می شود زیرا نیازی به منبع تغذیه خارجی وجود ندارد.
سامانه های اسنوفلیک در فاصله بین یک دهم مایل و دو مایل (160 متر تا 3.21 کیلومتر) دور از ساحل قرار می گیرند. بر همین اساس، این واحدها در صورت لزوم دور از صخره های مرجانی قرار گرفته و به آنها آسیبی نمی زنند.
این سامانه به حرکت موج نیاز دارد، اما امواج باید بین سه تا 10 فوت (حدود یک تا سه متر) ارتفاع داشته باشند. سامانه های اسنوفلیک در برابر بادها و امواج شدید ناشی از توفان ها مقاوم هستند و انتظار می رود حدود 15 سال در محیط دریایی دوام بیاورند.
سامانه آب شیرین کن اُنیکا انرژی پاک را بدون انتشار کربن تولید می کند. به گفته شرکت، این سامانه یک محصول جانبی به نام شورآب تولید می کند، اما این ماده ای طبیعی حاصل از پالایش نمک از آب است.
شورآب تولید شده توسط سامانه اُنیکا دارای شوری فقط کمی بالاتر از شوری آب اقیانوس است. افزون بر این، از آنجایی که هر شناور دارای ورودی و خروجی آب خود است، تخلیه شورآب در یک منطقه بزرگ توزیع شده و به سرعت رقیق می شود، از این رو، بر شوری اقیانوس و زیست‌بوم دریایی تاثیری نمی گذارد.
همچنین، برخلاف کارخانه های آب شیرین‌کن، سامانه اُنیکا به زمین خاصی نیاز ندارد. بر همین اساس، زمین دست نخورده باقی مانده و مواردی مانند جنگل‌زدایی و توسعه شهری، به ویژه در امتداد خطوط ساحلی حساس کاهش می یابد.
فناوری اُنیکا یک منبع آب منطقه ای و در دسترس را به گزینه ای برای تامین آب آشامیدنی تبدیل می کند. هر شناور به صورت کاملا از پیش مونتاژ شده و آماده تولید تا 10 هزار لیتر آب شیرین در هفته ارائه می شود. این سامانه ها به تعمیر و نگهداری کمی نیاز دارند، از این رو، به سرعت می توان آنها را راه اندازی و آماده استفاده کرد.
افزون بر طراحی جمع و جور، شناورهای آبی اُنیکا مقیاس‌پذیر هستند تا نیازهای رو به رشد را تامین کنند. به جای ماه ها و سال ها آماده‌سازی و ساخت و ساز، مانند تاسیسات آب شیرین‌کن، سامانه اُنیکا به زیرساخت خاصی نیاز ندارد. فقط باید شناورهای اضافی برای افزایش نیازهای جامعه در حال رشد بکار گرفته شوند.
در کنار سامانه های اسنوفلیک، شرکت اُنیکا سامانه آیس‌برگ (Iceberg) را نیز معرفی کرده است که برای استفاده در پروژه های مقیاس تجاری برای جوامع ساحلی، صنایع و اقامتگاه ها شکل گرفته است. هر واحد از این سامانه با توجه به میزان مصرف می تواند برای 100 تا 1500 نفر در روز آب آشامیدنی تولید کند./عصرایران
