آوای خزر-محمدرضا المعی:
آیا می دانید ترک سیگار از ترک مواد مخدر دشوار تر است ؟
اثرات مصرف سیگار بر اجتماع
به
سیگار
باید به عنوان یک مشکل اجتماعی نگریست. باید دید که چه کسانی از رواج آن سود میبرند و هدف از ترویج سیگار به
خصوص در بین نوجوانان و جوانان چیست؟ گسترش مصرف سیگار در کشورهای در حال توسعه، بیانگر
این موضوع است که صنعت دخانیات برای برخوداری از سودهای کلان و هنگفت ،عوارض شوم سیگار
را به آنها تحمیل نموده است.
عادت مصرف
سیگار زمینه ساز بسیاری از معضلات اجتماعی مانند اعتیاد به مواد مخدرو الکل، فقر و فحشا نیز هست. مصرف سیگار، نقطة
شروع حرکت به سوی تداوم مصرف آن است
ترك كردن
سيگار كار آساني است؛ من بارها اين كار را كرده ام.اگر شما نيز اين جمله طنزآلود
معروف مارك تواين را شنيده ايد و از تجربه هايي اين چنيني در ترك سيگار شكايت
داريد، بدانيد كه زمان ترك سيگار فرا رسيده است. تحقيقات و تجربيات كلينيكي نشان
داده است كه افراد در روند ترك سيگار، از مراحل مختلفي عبور مي كنند. مرحله تفكر
سطحي افراد سيگاري در ابتدا از مرحله «تفكر سطحي» كه در آن به طور جدي به ترك
سيگار نمي انديشند، عبور مي كنند. شايد بارها به خود گفته ايد: «من احتمالا بايد
سيگارم را ترك كنم اما براي اين كار آماده نيستم و يا برنامه اي براي تغيير اين
رفتار ندارم». مرحله تفكر و تصميم مرحله بعد «تفكر و تصميم» است كه فرد سيگاري با
تدوين برنامه در صدد ترك سيگار برمي آيد. در اين مرحله ممكن است ديگران براي ترك
سيگار به شما توصيه كرده باشند و شما به اين نتيجه رسيده باشيد كه الان زمان ايجاد
تغييراتي در اين زمينه است. مرحله تصميم گيري فرد سيگاري واقعا در صدد تعيين
تاريخي براي ترك سيگار است و اين زماني است كه شما انرژي و آمادگي لازم را براي به
زمين كوبيدن آخرين سيگار داريد. مرحله ابقا و يا بازگشت در اين مرحله بعضي از
سيگاري ها سيگار را ترك كرده اند، در حالي كه بقيه براي مدتي به عادت قبلي بازمي
گردند. بسياري نيز تصور مي كنند كه اين مشكل ترين قسمت برنامه ترك سيگار است.
مرحله بازگشت از جهاتي طبيعي است، از روشن كردن مجدد يك سيگار تا بازگشت كامل به
سيگار كه بهتر است آن را يك فرصت بدانيم تا يك تهديد يا شكست. شمار زيادي از
سيگاري ها در مراحل مختلف اين چرخه بارها گرفتار مي شوند تا اينكه در نهايت موفق
به ترك سيگار مي شوند. انگيزه ممكن است شما بيش از اين چند بار با دور انداختن
سيگار خود به طور آني تصميم به ترك سيگار گرفته باشيد ولي آنچه كه شما بعد از چند
ساعت، روز، هفته يا حتي ماه به آن مي رسيد، بازگشت مجدد به سيگار است. كنار گذاشتن
سيگار يك تصميم آني نيست، بلكه يك روند است كه به مقدماتي براي موفق شدن نياز
دارد. بدون آمادگي مطلوب، شما با شكست مواجه خواهيد شد و در نهايت تمايل خود را
براي اقدام مجدد از دست خواهيد داد يا حتي ممكن است به اين باور برسيد كه شما
توانايي اقدام به اين كار را نداريد. نخستين قدم در آماده ساختن خود براي ترك
سيگار اين است كه انگيزه هاي خود را ارزيابي كنيد. انگيزه هاي شما پايه هاي تعهدات
شما به ترك سيگار است. عزم راسخ، جسارت، قدرت و ثبات واژه هايي هستند كه به وسيله
افراد سيگاري، زماني كه قصد ترك سيگار را دارند، استفاده مي شوند، هر چند كه براي
ترك دايم سيگار به قدرت، تعهد، درك و اراده و انگيزه هاي قوي نياز است. به تازگي،
سيگاري ها با بمباراني از پيغام هاي ترك سيگار روبه رو شده اند. قيمت سيگار و
ممنوعيت سيگار در مكان هاي عمومي افزايش يافته است اما اين قوانين خوب اجتماعي نيز
به تنهايي به افراد سيگاري، انگيزه هاي لازم براي ترك سيگار را نمي دهند بنابراين
ضروري است كه شما انگيزه هاي شخصي خود را مشخص و آنها را ارزيابي كنيد. دقت كنيد
كه اگر دلايل شما براي ترك سيگار مساوي با تمايل شما براي ادامه آن باشد، احتمال
شما براي ترك موفقيت آميز سيگار كمتر است، اما اگر دلايل ترك سيگار بر ترك نكردن
آن چيره شود، آن وقت زندگي شما به سوي يك زندگي بدون سيگار پيش مي رود. براي سنجش
مزايا و مضرات كشيدن سيگار و مقايسه آنها با يكديگر مي توانيد موارد زير را نيز لحاظ كنيد: آسيب جدي به تندرستي فرد، صدمه به تندرستي
خانواده و افزايش هزينه زندگي. تاكيد برانگيزه ها روي يك برگ كاغذ دلايل خود را
براي ترك سيگار بنويسيد و اين فهرست را جايي نصب كنيد كه هميشه پيش روي شما باشد.
به طور مثال مي توانيد اين كاغذ را با آهن ربا يا چسب روي يخچال بچسبانيد كه
همواره به شما يادآوري كند كه در روند ترك سيگار هستيد و همان طور كه دنبال فندك و
سيگار گشتن براي شما به صورت عادت درآمده است، خواندن اين فهرست نيز برايتان عادت
شود. فراموش نكنيد كه دلايل خود را تا آنجا كه مي توانيد مجاب كننده تر بنويسيد.
به طور مثال هنگام نوشتن آسيب هاي جدي به خانواده، نام تك تك فرزندان خود را
بنويسيد يا هنگام نوشتن هزينه هاي مصرفي سيگار، ميزان پس انداز هفتگي ناشي از
نخريدن سيگار را بنويسيد. در اين مرحله توجه كنيد كه حتي اگر نتوانستيد سيگار را
ترك كنيد ولي در عوض سيگار كشيدن در ضمير ناخودآگاه شما سست مي شود و شما را براي
مراحل بعد آماده مي كند. خودباوري هنگامي كه از ترك سيگار صحبت مي شود برخي از
افراد سيگاري تصور مي كنند كه تنها داشتن اراده و انگيزه مي تواند موجب ترك سيگار
شود. بسياري از افراد سيگاري تنها بعد از مدت كوتاهي كه از ترك سيگار مي گذرد
دوباره به آن بازمي گردند. آيا مي توان درباره اين افراد گفت كه آنها اراده و يا
انگيزه هايشان را از دست داده اند؟ پاسخ اين س وال منفي است زيرا داشتن انگيزه قوي
و الزام براي ترك سيگار اهميت بسيار دارد اما اين افراد همچنين نياز به شناسايي
وضعيت هايي دارند كه آنها را دوباره به سيگار بازمي گرداند. يك محقق به نام البرت
باندورا به اين مرحله، عنوان «خودباوري» داده است. از خودباوري مي توان به عنوان
يكي از موارد مربوط به آمادگي براي ترك سيگار نام برد. ايمان شما به توانايي تان
در مهار موقعيت هايي كه شما را در مرحله خطر بازگشت به سيگار قرار مي دهند، همان
خودباوري نام دارد. در موقعيت هاي وسوسه برانگيز چقدر به توانايي هايتان براي
مقابله با تمايل به سيگار كشيدن اعتقاد داريد؟ برخي افراد درباره خود بسيار مثبت
فكر مي كنند اما هنوز قبول ندارند كه قادرند بعضي از چيزها از جمله سيگار كشيدن را
ترك كنند. افرادي كه خود را باور ندارند و به توانايي هاي خود به ديده ترديد مي
نگرند در شرايط وسوسه انگيز زودتر تسليم مي شوند. تنها فراخواندن نيروي اراده براي
مقاومت در برابر وسوسه سيگار كافي نيست، شما بايد بر اين باور باشيد كه مي توانيد
كاري صورت دهيد و مقاومت كنيد و بدانيد چگونه فراموش نكنيد احساس خودباوري شما تحت
تاثير چند عامل است. نخستين عامل، تعداد موقعيت ها و شكست هاي شما در روند ترك
سيگار است .اگر سيگار كشيدن را در گذشته ترك كرده ايد ولي بعد از روبه رو شدن با
موقعيت هاي استرس زا تسليم شده ايد، ممكن است كه توانايي خود را در ترك سيگار كم
ارزيابي كنيد و اعتماد به نفس كمتري داشته و با خود بگوييد: «من نمي توانم از پس
آن برآيم». ممكن است احساس كنيد كه تمايل به سيگار كشيدن به شما غلبه كند و به
عنوان يك فرد سيگاري به اين باور برسيد كه سيگار كشيدن به شما كمك مي كند تا استرس
ها را تحت كنترل خود درآوريد. تصميم هاي مردم در مقابله با موقعيت هاي استرس زا
اغلب بر چگونگي احساسات آنها در آن زمان بستگي دارد. هرچه بيشتر احساس تنش و
اضطراب كنيد، كمتر مي توانيد بر خود مسلط باشيد و با تمايل خود به سيگار مقابله
كنيد
چگونه به مصرف سیگار بگوییم«نه»؟
در ادامه برای اینکه بتوانید به سهولت با
چنین شرایطی روبهرو شوید ، مراحلی را برای گفتن نه”به مصرف م
.1شرایط را درک کنید
متوجه باشید که چه اتفاقی در حال رخ دادن است. یک فرد از شما میخواهد که
مواد مصرف کنید. تشخیص دهید که این وضعیت جدی است. موضع خود را مشخص کنید. میخواهید نه بگویید یا
بله؟ اگر مطمئن نیستید بگوییدکه برای پاسخ دادن باید فکر کنید.
.2در ذهنتان دلایل خود
را برای "نه” گفتن مرور کنید
دلیل موجه
برای امنتاع
خود بیابید. مصرف مواد غیر قانونی است و به مغز و بدن شما ضرر
میرساند و در نهایت
شما را گرفتار میکند. به نظام ارزشی، اعتقادی و دینی خود رجوع کنید.
.3بگویید نه :
نه گفتن شما در موقعیت صحیح، نشاندهندة قدرت شماست .ممکن است همة افراد
مثل شما جرئت آن را نداشته باشند. تا آنجا که میتوانید کوتاه و موجز سخن بگویید. از
توجیه و توضیحات مفصل اجتناب کنید. چنین عذرهایی چه بسا موجب میشود که فرد مقابل
با شما بحث کند تا شما را از موضع نه پایین بیاورد. هرگاه از تقاضایی سرباز میزنید واقعا
کلمه "نه” از قدرت بیشتری برخوردار است تا عبارات مبهمی مانند خوب من اینطور فکر
نمیکنم
گاه ممکن است شما بارها تقاضای فرد مقابل را رد کنید تا سرانجام او
دست از پافشاری بردارد. در
چنین مواردی لزومی ندارد که هر بار برای امتناعتان توضیح جدیدی ارائه
دهید، بلکه فقط با نه گفتن خود دلیل اصلی امتناعتان را تکرار کنید. برای امتناع
میتوانید جملات مختلفی را بیان کنید
در ادامه چند جمله ذکر میشودکه احتمالاً برای گفتن «نه» قابل استفاده
است. میتوانید جملات
دیگری را نیز تمرین کنید:
•نه، من جداًنمیخواهم.
•نه، این کار خلاف قانون است.
•نه، بیا به سینما برویم.
•نه، من عقلم را احتیاج دارم.
•نه، به اعتقاد من مصرف مواد غلط است.
.4پیشنهاد دیگری
بدهید
اگر پس از بارها تکرار نه، همچنان فرد مقابل بر دریافت پاسخ مثبت شما
اصرار دارد سکوت اختیار کنید یا اگر دوست شماست و میخواهید دوستیتان را ادامه دهید،
پیشنهادات دیگری را برای گذراندن وقت ارائه دهید. رفتن به سینما، پارک و یا بازی ورزشی
پیشنهادهای مناسبی هستند.اگر طرف مقابل به "نه” گفتن شما احترام نمیگذارد، دوست شما
نیست.
.
.5محل را ترک کنید
اگر فرد مقابل دوست شما نیست یا به پاسخ منفی شما احترام نمیگذارد و
اصرار میکند، آ نجا را ترک کنید. در واقع،
بدانید
گاهی دوستانی وجود
دارند که باید آنها را
کنار گذاشت. یک حالت دیگر که ممکن
است با آن مواجه شوید این است که افرادی که نقش مهمی در زندگی شما
دارند، مواد مصرف
میکنند. متوجه باشید که مصرف مواد توسط آنها اشتباه شما
نیست. شما مسئول اعمال و
انتخابهای خودتان هستید و دیگران مسئول کار خودشان هستند.
برای موثر بودن اقدامات ذکر شده از مهارتهای ارتباطی زیر نیز بهره بگیرید :
•تماس چشمی برقرار کنید.
•وضع بدنی مناسب به خود بگیرید سر خود را بالا گرفته، پشت خود راصاف
نگه دارید و.
•حالات چهرة خود را متناسب با صحبتهای خود انتخاب کنید.
•سطح و آهنگ مناسب صدای خود را حفظ کنید.
•زمان مناسبی برای” نه” گفتن انتخاب نمایید. شما باید از اهمیت "نه” گفتن خود آگاه باشد تا بتوانید این
کار را به خوبی و در مواقع نیاز انجام دهید. اگر یک روز به یک پیشنهاد نامناسب، "نه” نگویید، مجبور میشوید تمام روزهای
باقی ماندة عمر خود را، به خودتان،
آرزوهایتان، رؤیاهایتان و تمامی آنچه میخواستید، "نه” بگویید. اگر امروز نتوانید به دوستی که شما را به یک سیگار، یک لیوان مشروب یا یک
میهمانی نامناسب دعوت میکند، بگویید
«نه» و بیدرنگ او را ترک کنید، روزهای متعددی را پیشرو خواهید داشت که، در آنها، افراد دیگری از جامعه، که
میتوانند شامل اعضای خانوادة خودتان نیز باشند، به شما بگویند: نــــــــــــــــــــــــــــــــــــــه
انتهای پیام/
.
