به گزارش آوای خزر، بخش کشاورزی از مهمترین و استراتژیک ترین بخش های اقتصادی کشور است که امنیت غذایی جامعه به آن گره خورده است.
بخش کشاورزی وظیفه تأمین نیاز غذایی با اتکا بر تولید ملی و استفاده بهینه و کارآمد از منابع تولید و حفاظت از منابع طبیعی تجدیدشونده و افزایش درآمد کشاورزان را بر عهده دارد. این بخش با برخورداری از حدود ۶/۶ درصد تولید ناخالص داخلی، ۷/ ۱۷ درصد اشتغال و ۹/ ۵ درصد صادرات غیرنفتی و تأمین کننده حدود ۸۰ درصد مواد غذایی و نیز ۹۰ -۸۰ درصد مواد اولیه صنایع مورد نیاز کشور، جایگاه مهمی در اقتصاد کلان کشور دارد.
کشور با داشتن استعداد بالقوه ۳۷ میلیون هکتار از اراضی قابل کشت، ۱۲۰ میلیون واحد دامی، ۸ / ۸۴ میلیون هکتار مراتع، ۳ / ۱۴ میلیون هکتار جنگل و منابع ژنتیکی غنی، حدود ۲۴۲ میلیارد مترمکعب نزولات آسمانی و ۱۰۴ میلیارد مترمکعب منابع آب های سطحی و زیرزمینی قابل دسترس، ۲۷۰۰ کیلومتر مرز دریایی در شمال و جنوب و حدود ۲/ ۴ میلیون بهره بردار، برخورداری از نیروی علمی و کارشناسی قابل توجه در بخش کشاورزی و منابع طبیعی و در نهایت تنوع آب و هوایی می تواند با تلفیق و هماهنگی های لازم و نیز ارتقای بهره وری مناسب از منابعی که اشاره شد یکی از الگو‌های توسعه جامع کشاورزی در منطقه به شمار آید.
- تولیدات زراعی
تولیدات کشاورزی و غذایی به تولیدات محصولات زراعی، باغی، دامی و شیلات طبقه بندی می شود. همان طور که در نمودار (۱) آمده است، اگر چه روند تولیدات زراعی طی سال های ۹۹-۱۳۸۸ صعودی بوده است، اما طی سال های ۹۹-۱۳۹۵، نوساناتی را تجربه کرده است. طی سال های مورد بررسی، بیشترین سهم از تولیدات زراعی کشور، به محصول گندم اختصاص داشته و پس از آن نیز ذرت علوفه ای، بیشترین سهم را در میان تولید محصولات زراعی داشته است.
- تولیدات باغی
همان طور که در نمودار زیر آمده است، روند تولیدات باغی، افزایشی بوده است. محصولات باغی افزون بر مصرف توسط خانوادها، نقش مهمی در افزایش صادرات و درآمد‌های ارزی کشور داشته و منابع لازم برای بهبود دسترسی اقتصادی به غذا را فراهم می کند. مرکبات، میوه های هسته دار و سیب مهمترین تولیدات باغی هستند.
- تولیدات دام و طیور
تولیدات پروتئینی نقش مهمی در امنیت غذایی دارد. همان طور که نمودار زیر نشان می دهد، روند تولیدات دامی طی سال های ۹۹-۱۳۸۸، افزایشی بوده است. تولیدات دام و طیور را می توان به گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ، شیر و عسل دسته بندی نمود.
- تولیدات شیلات و آبزی پروری
محصولات شیلاتی را می توان به دو دسته محصولات صیدی و آبزی پروری دسته بندی کرد. همان طور که نمودار زیر نشان می دهد، روند تولیدات شیلات و آبزی پروری طی سال های ۹۹-۱۳۸۸، افزایشی بوده است. تولیدات شیلات و آبزی پروری نقش مهمی در سلامت و امنیت غذایی داشته و به دلیل انتشار کمتر گاز‌های گلخانه ای مورد توجه کشور‌ها بوده است. استفاده از آب های آزاد و بین المللی، سبب می شود تا برخی هزینه های جانبی تولید آن کاهش یابد.
- جمع بندی
با توجه به مطالعات انجام گرفته می توان گفت توسعه کشاورزی از اهمیّت بالایی برخوردار است، به صورتی که امنیّت غذایی را در جامعه داخلی تأمین می‌کند، صادرات را توسعه می‌بخشد، باعث کارآفرینی و درآمدزایی در جوامع روستایی می‌شود، موجب حفظ منابع طبیعی و محیط زیست می‌شود و همچنین در از بین بردن فقر و کم‌رنگ کردن اختلاف طبقاتی نقش مهمّی ایفا می‌کند و با سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی علاوه بر سود شخصی سهم بزرگی در رونق اقتصاد کشورمان پیدا می‌کنیم. اگر چه خشکسالی و نبود منابع آبی موجب شده تا بخش کشاورزی در سال های اخیر با مشکلات متعددی مواجه شود، اما استفاده از روش های نوین آبیاری و توسعه کشت گلخانه ای و مطالعات گسترده در حوزه آب و خاک تا حد زیادی به رفع مشکلات و تقویت و توسعه بخش کشاورزی منجر شده است.
پژوهشگر: علی قنبری شیرسوار
انتهای پیام/1005
