اجرای حکم رفع تصرف و اعاده به وضع سابق تالاب نفتی ساری (فرح آباد)

تا آنجاکه شخصاً به خاطر دارم،
از اواسط دهه 60
طول و عرض تالاب مذکور در امتداد رودخانه و از فاصله 2000 متر مانده به ساحل آغاز و تا حدود 100 متر تا محل تلاقی رودخانه به دریا منتهی می شد ...
طبیعتی بسیار زنده و پویا از آبزیان، پرندگان محلی و مهاجر را در دل خود جای داده بود،  به واسطه وجود آن اکوسیستم منطقه ای سالیان متمادی نفس می کشید.

اما از مدتها قبل و از زمان اجرای پروژه ساخت سد شهید رجایی ، تالاب، تبدیل به مرداب و به مرور زمان با تخلیه نخاله های ساختمانی و تخلیه فاضلاب و پسماندها، از حالت مرداب گونه به خشکی گرایید و بخش باقی مانده به گنداب تبدیل شد ...

اواخر دهه 80 فراخوان ارائه طرح سالم سازی داده شد و طی مناقصه ای در اختیار شرکت تعاونی دریادلان قرار گرفت تا آنجا را از نابسامانی (که معضلی برای منطقه شده بود خارج نماید) ..

شرکت مذکور با صرف هزینه گزاف ضمن گندزدایی و زیباسازی، طرح گردشگری را در دستورکار قرار داد:

» پرورش ماهی به منظور منطقه ورزشی ماهیگیری
» قایق پدالو
» جت اسکی
» اسکله تفریحی
» کافه پذیرایی اغذیه محلی
اقامتگاه های کوتاه مدت برای خانواده ها
و ...

هدف از اجرای این طرح، بهره برداری چند دهه ای آن برای مجری در نظر گرفته شده بود،
لیکن همزمان با اجرای این پروژه،
طرح ساحل سالم و پارک پاک در دستورکار وزارت کشور قرار گرفت و استانداری مازندران در کنار بسیج سازندگی مجری پیاده سازی پروژه‌ای عظیم در ساحل شدند.

سالیان سال است که اجرای هر دو طرح فوق با مشکلات عدیده ای مواجه گشت که بخشی از آنها وجود معارضین محلی بوده اند که اغلب در سالهای متمادی در آنجا فعالیت های محلی داشته اند و به نوعی خود را دارای مالکیت محلی می دانند ... 

به عنوان مثال :

» اسکله رستورانی که در ساحل فرح آباد تا عمق صد متری در دریا قرار دارد

» اعیان هایی که به صورت قارچ گونه در ساحل اجاره داده می شوند

» ادعاهایی که بر املاک ساحلی وجود دارد، از جمله ساختمان اسکلت بتنی که سالها است رخ می نماید و یا ادعاهایی که بر بخش هایی از تالاب که خشک شده است مطرح شد.

در بسیاری از این دست موضوعات، اهالی محلی منطقه و برخی اوقات و بواسطه سرمایه گذاران غیر محلی مدعی هستند و گاهی قوانین در این عرصه، تحت الشعاع نفوذ ذینفعان محلی و گاهی تحت تأثیر عدم توانایی اجرای مقررات توسط مسئولین محلی قرار داشته است.

همانطور که عرض کردم، موضوع به این سادگی ها نیست و هر دست اندازی ای در اکوسیستم، موجب تغییرات اقلیمی اثر گذار بر همه شئون زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، گردشگری و در امتداد آن قوانین هم تحت تأثیر تغییرات قرار می گیرند.
اینجا است که باید ضمن صداقت و شفافیت به ارزیابی عمیق بپردازیم، به متخصصین بی طرف مراجعه نماییم، ریشه عوامل را کشف نماییم تا دچار برداشت و انتخاب اشتباه نشویم، ساده انگارانه طرح مسئله نکنیم و در میان تصمیمات و اقداماتی که می توان انجام داد بهترین را برگزینیم، اینگونه است که جایی برای ابهام، شایعه سازی و انحراف افکار عمومی باقی نمی ماند و با تدبیر از هر تجربه ای، درسی برای تصمیم گیری های کلان و خرد خواهیم گرفت.

» ابراهیم زنگنه
*مرکز رسانه ای دیدبان انقلاب*