ماسک‌ها انواع مختلفی دارند و با توجه به موارد استفاده‌ی آن ها، پارچه و لایه‌های متفاوتی در دوخت آن‌ها به کار می‌رود. بدیهی است؛ با توجه به شرایط کنونی جهان در رابطه با انتشار بیماری‌های مختلف ویروسی، تهیه و دوخت یک ماسک مناسب، قابل شست و شو، مقرون به صرفه و سازگارتر با طبیعت و محیط زیست ما به طور قطع از جنس پارچه اسپان باند خواهد بود.

 

این در حالی است که؛ با آلودگی هوا در شهر‌های بزرگ در ایران و جهان استفاده از ماسک فیلتردار در بسیاری از روز‌ها ضروری شده است، اما بهتر است قبل از اقدام به تهیه و استفاده از هر نوع ماسک فیلتردار برخی اصطلاحات و دانستنی‌های مهم که می‌تواند به شما در انتخاب بهترین ماسک آلودگی هوا کمک کند را بدانید.

 

پارچه اسپان باند که نام انگلیسی آن Spunbond Nonwove یکی از مهم‌ترین زیر مجموعه‌های صنعت منسوجات بی بافت به شمار می‌آید. پارچه‌های اسپان باند به سبب ویژگی‌های خارق العاده‌ای که دارد توانسته است سهم بزرگی از بازار منسوجات را به دست آورد.

 

جنس پارچه اسپان باند از پلی پروپیلن است که در صنعت به اختصار به آن PP نیز می‌گویند. در تولید این گونه از پارچه‌های بی بافت ابتدا مواد اولیه وارد دستگاهی به نام اکسترودر شده و در فرایند اکسترود پلی پروپیلن به صورت مذاب درآمده و سپس وارد یک سری سوزن‌ها میگردد و به همین سبب فیلامنت‌هایی ایجاد می‌شود.

 

این فیلامینت‌ها در یک کانال هوا سرد شده و به صورت ایرودینامیکی کشش داده می‌شود و در انتهای مسیر خود بر روی نوار نقاله تشکیل لایه اسپان باند را می‌دهند.

 

پارچه‌های اسپان باند در مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند و با توجه به رشد این صنعت، امروزه با قدرت میتوان گفت که حذف پارچه‌های اسپان باند به طور کامل غیر ممکن است.

 

از اسپان باند در صنایع پزشکی، بهداشتی، آرایشی، فیلترینگ، ساختمان، کشاورزی، بسته بندی، تبلیغات به صورت گسترده‌ای استفاده می‌شود.

 

ممکن است این تصور برای شما ایجاد شود که پارچه اسپان باند یک محصول جدید و نوآورانه است ولی جالب است بدانید که صنعت اسپان باند قدمتی دیرینه دارد و به دوران تولید نمد باز می‌گردد.

 

البته باید گفت که صنعت بی بافت به شکل پارچه اسپان باند حاصل تکنولوژی عصر جدید است.

 

لازم به ذکر است که نمد و موکت از دیگر انواع منسوجات بی بافت به شمار می‌آیند. زمانی که در دهه ۱۹۴۰ میلادی فرآیند اسپان باند مورد توجه ویژه‌ای برای تجاری شدن قرار گرفت. اسپان باند توسط دو نفر از پرسنل شرکت Corning امریکا به نام‌های Slather و Thomas برای تولید پشم شیشه به ثبت رسید.

 

منسوجات بی بافت اسپان باندی ساخته شده از ترکیبات پلیمری توسط فناوری Freudenberg آلمان و Du Pont امریکا در سال‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی به عرصه تجاری سازی رسیدند.

 

با تولید اسپان باند به شکل امروزی موج جدیدی از صنعت بی بافت شکل گرفت که همین امر موجب شد تا محصولات جدیدی وارد بازار شود. این محصولات رفاه بیشتری برای نسل بشر را ایجاد کرد. از جمله محصولات تولید شده بر پایه پارچه اسپان باند میتوان به انواع البسه یک بارمصرف پزشکی و زیرانداز‌های بیمارستانی یکبار مصرف اشاره کرد.

 

از پارچه‌های اسپان باند در صنایع مختلف استفاده‌های زیادی می‌شود که کاربرد‌های اسپان باند در صنعت بهداشت و درمان بر این متد است: استفاده به عنوان پارچه لباس بیمارستانی، تولید گان جراح، ملحفه یکبار مصرف، تولید دستمال مرطوب و پاک کننده لاک ناخن، تولید کلاه، ماسک، کاور کفش.

 

این در حالی است که؛ پارچه‌های اسپان باند را میتوان با ویژگی‌های مختلف تولید کرد. در این مدل از پارچه‌ها علاوه بر ویژگی‌های عمومی نظیر وزن پارچه، رنگ، عرض، طول و… میتوان ویژگی‌هایی نظیر آب دوست یا آب گریز بودن، آنتی باکتریال بودن پارچه، نرمی و لطافت، آنتی یو وی شدن و… را ایجاد کرد.

 

پارچه‌های اسپان باند بصورت متداول از گرماژ ۸ تا ۴۰۰ گرم تولید می‌شود. زمانی که بحث وزن پارچه مطرح می‌گردد یعنی وزن یک متر مربع از پارچه در نظر گرفته می‌شود. همچنین پارچه‌های اسپان باند را می‌توان به صورت چند لایه نیز تولید کرد.

 

در صنعت منسوجات بی بافت اسپان باند یک لایه را S و اسپان باند دو لایه و سه لایه را به ترتیب ۲S و ۳S می‌نامند. اسپان‌های چهار لایه را ssss یا sms می‌نامند. این نوع اسپان باند‌ها از نفوذ باکتری و انواع میکروب‌ها جلوگیری می‌کند و در تولید ماسک، گان جراحی و دیگر موارد بهداشتی به کار می‌رود.

 

در اسپان باند سه لایه، لایه وسط از جنس مواد ملت بلون است. ملت بلون (Meltblown) یکی از انواع منسوجات بی بافت است که ظرافت الیاف پارچه و قدرت نفوذ‌ناپذیری بسیار بالا در برابر مایعات آن را تبدیل به یکی از پرمصرف‌ترین انواع منسوجات بی‌بافت کرده است.

 

ماده‌ اولیه‌ اصلی در تولید پارچه ملت بلون همچون پارچه‌ی اسپان باند، پلی پروپیلن است. این پارچه از خانواده پارچه‌های بی بافت مثل اسپان باند است که نقش فیلتر را در ماسک دارد و پارچه ملت بلون منسوجات نبافته متشکل از فیلامنت‌های منقطع در طول‌های مختلف و ظرافت ۵/۱ میکرون که با استفاده از تکنولوژی ملت بلون تولید می‌گردد.

 

از بارزترین خصوصیات این نوع پارچه‌ها ظرافت الیاف و قدرت نفوذ ناپذیری بسیار بالا در برابر مایعات می‌باشد.

 

ماسک‌های FFP که با استاندارد اروپایی EN۱۴۹: ۲۰۰۱ طبقه بندی شده اند. به طور مثال؛ ماسک فیلتر دار FFP۱ مناسب برای ذرات بزرگتر از ۵ میکرون با فیلتراسیون ۸۰ درصد، ماسک فیلتر دار FFP۲ مناسب برای ذرات بین ۲ تا ۵ میکرون با فیلتراسیون ۹۴ درصد، ماسک فیلتر دار FFP۳ مناسب برای ذرات کوچکتر از ۲ میکرون با فیلتراسیون ۹۹ درصد است.

 

 ماسک FFP نوعی از ماسک فیلتردار با فیلتر ثابت می‌باشد که با استاندارد EN۱۴۹:۲۰۰۱ نامگذاری شده است در این نام گذاری به طور مثال FFP۲ به این معناست که این ماسک تا ۹۴% از ذرات مضر در هوا با اندازه بین ۲ و ۵ میکرون را فیلتر می‌کند.

 

ماسک FFP۲ تا ۹۴% از ذرات بین ۲ و ۵ میکرون شامل غبار‌های ریز، فیبر‌ها، غبار‌های مرطوب، غبار‌های روغنی را فیلتر می‌کند در حالی که ماسک FFP۳ تا ۹۹% از ذرات کمتر از ۲ میکرون را فیلتر می‌کند و قوی‌تر از ماسک FFP۲ است.

 

ماسک‌های که با استاندارد EN۱۴۹:۲۰۰۱ مطابقت دارند برای محافظت در برابر ذرات معلق مرطوب موجود در هوا، جامدات و ذرات معلق روغنی موجود در هوا طراحی شده اند.

 

در استاندارد EN۱۴۹: ۲۰۰۱ سه دسته از حفاظت برای ماسک فیلتر دار به نام‌های FFP۱ و FFP۲ و FFP۳ بر اساس کارایی فیلتر طبقه بندی شده اند. ماسک فیلتردار کربن اکتیو یا کربن دار که لایه‌هایی از کربن فعال شده (کربن اکیتو) به منظور حفاظت در مقابل گاز‌ها و بخار‌ها در نظر گرفته می‌شوند که باعث می‌شود که بوی آلودگی و گاز‌های مضر هوا به داخل ماسک نفوذ نکند. br/ ماسک‌های N و P و R که با استاندارد امریکایی NIOSH طبقه بندی شده اند نیز از جمله ماسک‌های مورد مصرف در جهان است.

 

ماسک‌های فوق بر اساس حروف در دسته بندی‌های ذیل عرضه می‌گردد. به طور مثال ماسک فیلتردار N۹۵ که در آلودگی هوا یکی از ماسک‌های مناسب به شمار می‌آید طبق استاندارد NIOSH برای درجه فیلتراسیون ماسک‌ها نامگذاری شده است که N به نشانه‌ی عدم مقاومت نسبت به روغن و ۹۵ به معنای فیلتر کردن ذرات گرد و غبار بیش از ۹۵ درصد است.

 

بر این اساس، ماسک فیلتر دار N مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰.۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۵ درصد غیرمقاوم نسبت به روغن، ماسک N۹۹ مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰.۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۹ درصد غیرمقاوم نسبت به روغن، ماسک N۱۰۰ مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰.۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۹.۹۷ درصد غیرمقاوم نسبت به روغن، ماسک R۹۵ مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰.۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۵ درصد مقاوم نسبت به روغن تا حداکثر ۸ ساعت، ماسک R۹۹ مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰.۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۹ درصد مقاوم نسبت به روغن تا حداکثر ۸ ساعت، ماسک R۱۰۰ مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰.۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۹.۹۷ درصد مقاوم نسبت به روغن تا حداکثر ۸ ساعت است.

 

همچنین ماسک P۹۵ مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰.۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۵ درصد مقاوم نسبت به روغن، ماسک P۹۹ مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰.۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۹ درصد مقاوم نسبت به روغن، ماسک P۱۰۰ مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰.۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۹.۹۷ درصد مقاوم نسبت به روغن است.

به گزارش آوای خزر این روزها با شیوع بیماری کرونا ماسک جز مایحتاج ضروری مردم شده و تولید آن هر روز در حال افزایش است.