کرونا و جنگلی که می‌سوزد

آوای خزر/ عذاب‌ها تمامی ندارد. انگار نمی‌توانیم آرام گوشه‌ای بنشینیم و کمی ذهنمان آرام بگیرد. نه اصلا ممکن نیست. این موضوعات و اتفاقات بسیار بد فقط روح و روان ما را تخریب نمی‌کند، بلکه جسم ما را نیز به‌شدت تهدید می‌کند. ازاین‌روست که دغدغه‌ای طبیبانه نیز محسوب می‌شود. این روزها در کنار کرونا و آهنگ ناموزونش در جامعه ما، هر روز می‌شنویم که گوشه‌ای از جنگل‌های باارزش ایران دارد در آتش انسان‌ها می‌سوزد و گنجینه تنوع زیستی این مرزوبوم هر روز کمتر و کمتر می‌شود. در مورد کرونا بسیار صحبت شده و هنوز هم می‌شود. می‌دانیم که کرونا به احتمال زیاد از حیواناتی مانند خفاش‌ها و مورچه‌خوارهای پولک‌دار به انسان سرایت کرده است. بازاری در ووهان چین محل شروع این پاندمی بوده است. بعد از اینکه منشأ آن مشخص شد، انتقادات زیادی نسبت به نحوه تغذیه مردم‌ها عنوان شد: گونه انسان بیش از اندازه همه‌چیزخوار شده است. درست است که انسان همه‌چیزخوار است و از زمانی که توانست در زمان «هومو ارکتوس»ها بر آتش غلبه کرده و آن را تحت کنترل خود دربیاورد، برای اولین‌بار در کنار گیاه‌خواری، گوشت‌خوار نیز شد. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های آناتومیک ما با گیاه‌خواران وجود روده کوچک بسیار طولانی است که انسان را به این گوشت‌خواری قادر می‌کند. اما واقعا آیا این همه‌چیزخواری انتهایی ندارد؟ اگر می‌توانیم هر چیزی را بخوریم، آیا باید نه از نظر اخلاقی، بلکه از نظر زیستی نیز آن را مصرف کنیم؟ کرونا نشان داد که این‌گونه نیست و این بی‌حدبودن همه‌چیزخواری می‌تواند بسیار خطرناک باشد. به گمان من این همه‌چیزخواری بی‌حد و بی‌انتها بازتابی از همان دخالت انسان در طبیعت و ازبین‌بردن محیط زیست است. چیزی که بارها در ایران مشاهده کرده‌ایم و این روزها هم به ‌صورت سوختن دردناک جنگل‌ها و ازبین‌رفتن جانداران مختلف مشاهده می‌کنیم. انسان تا نابود نشود درک نمی‌کند که تخریب محیط زیست تا چه میزان می‌تواند وجود او را به مخاطره بیندازد. زیرا فکر می‌کند توسط توانایی‌های خود می‌تواند بر نقصان حاصل از ازبین‌رفتن طبیعت غلبه کند. ولی این پنداشت بسیار اشتباهی است. کرونا به ما نشان داد که گونه انسان خردمند بیش از آنچه تصور می‌شود ضربه‌پذیر است و این گونه به‌راحتی می‌تواند توسط ویروسی بسیار کوچک از پا انداخته شود. پس به نظر می‌رسد که حداقل با علم و تکنولوژی امروزی، گونه انسان خردمند به مصونیت نرسیده است. هنوز بیمار می‌شود و به دلیل ابتلا به بیماری می‌میرد. هنوز حتی ممکن است منقرض شود. احتمالاتی که با توجه به شیوع کرونا باید عمیقا به آن فکر کرد. اگر می‌خواهیم که این‌گونه نشود و آینده را تغییر دهیم، باید پیش از هر چیزی رفتارهای خود را تغییر دهیم. و شاید مهم‌ترین رفتار اشتباه انسان همین برخورد تخریبی او با طبیعت باشد؛ برخوردی که نه‌تنها در به‌وجودآمدن کرونا نقش داشته، بلکه سبب عبرت انسان نشده و متأسفانه در روزهای گذشته برای محیط زیست ایران فاجعه آفریده است. فاجعه‌های زیست‌محیطی به معنای ایجاد محیطی ناسالم برای ماست و محیط ناسالم می‌تواند بیماری‌های جدیدی را به ارمغان بیاورد؛ بیماری‌هایی که ما نمی‌شناسیم و بدن ما تا به حال آنها را تجربه نکرده، بنابراین دفاع مناسبی نیز در برابر آن ندارد. این‌گونه است که ویروسی می‌آید و همه‌چیز را درمی‌نوردد و بسیاری را مبتلا کرده و بسیاری دیگر را از بین می‌برد. عکس‌هایی که از حیوانات سوخته‌شده در جنگل‌های غرب ایران منتشر شد، دل هر انسانی را به درد می‌آورد. اما فقط این رنج نیست که ما را آزار می‌دهد. هر حیوان و هر گیاهی که از بین می‌رود به معنای ازبین‌رفتن ارتباطات ما با شبکه عظیم حیات است. این‌گونه روزی می‌رسد که ما به گونه‌ای تنها بدون اتصالات تکاملی با گونه‌های دیگر تبدیل شویم. در آن صورت با وجود رشد بالای تکنولوژیک، معنای انسانی خود را از دست داده‌ایم. به داد جنگل‌ها و محیط زیست برسیم. نگذاریم که تنهای ‌تنها شویم. 

انتهای پیام/1005