محوطه هاي باستاني استان مازندران با توجه به عوامل طبيعي
ارتفاع: اين عامل همواري يا ناهمواري بستر استقرار محوطه هاي باستاني را بيان ميكند. بر اين اساس سطح استان از نظر ارتفاع از سطح درياهاي آزاد به 5 طبقه ارتفاعي تقسيم ميشود ، بيشتر محوطه هاي باستاني استان مازندران گرايش به ارتفاعات پايينتر دارند.
ميزان بارش: بارش عاملي تعيين كننده در توزيع محوطه هاي باستاني محسوب ميشود، به ويژه براي جوامع باستاني كه اغلب با كشاورزي و دامداري سروكار داشتهاند. اين عامل نقش مهمي در تعيين پتانسيل محيطي براي رويش گياهان دارد. همچنين اين عامل به طور غيرمستقيم در دسترسي به منابع آب تأثير ميگذارد ، اكثر محوطه هاي باستاني واقع در استان مازندران گرايش به نواحي با بارش متوسط و زياد دارند. اين امر به دليل شيوه سكونتي موجود در محوطههاي باستاني استان مازندران توجيه شدني است. شايان ذكر است كه 15 ايستگاه سينوپتيك استان به همراه چند ايستگاه ديگر در كنار مرزهاي استان براي تعيين تيپ اقليمي و درونيابي بارش استفاده شدهاند.
نوع آب و هوا: نوع آب و هوا تا حد زيادي بر توزيع محوطه هاي باستاني مؤثر بوده است. بررسي درصد مساحت هر يك از آب و هواهاي موجود در استان مازندران با درصد محوطههاي باستاني واقع در آنها، نشانگر اين نكته است كه 1 اكثر محوطه ها گرايش به آب و هواي مديترانهاي ـ كه در نيمه شرقي استان مشاهده ميشود ـ داشته اند. اين نوع آب و هوا با توجه به اينكه حدود 34 درصد مساحت استان را پوشانده است، تقريباً 51 درصد از نقاط باستاني استان را در خود جاي داده و از اين رو تأثير زيادي بر توزيع محوطه هاي باستاني استان داشته است
فاصله تا رودخانه: محوطه هاي باستاني استان مازندران به فواصل بسيار نزديك رودخانه گرايشي جدي دارند و حدود 88 درصد از آنها در فاصله كمتر از 2 كيلومتري
پوشش گياهي مرتعي: محوطه هاي باستاني به تمركز در نواحي غير مرتعي استان گرايش دارند. علت اين امر را بايستي در غناي دانش بومي مردم ساكن در ادوار باستاني جست- وجو كرد، كه معمولاً ميكوشيدند تا حدامكان در زمينهاي غيرحاصلخيز و فاقد توان محيطي پايين اما در جوار زمينهاي حاصلخيز سكني گزينند. بدين ترتيب مشاهده ميشود كه در حالي كه حدود 71 درصد از سطح استان مازندران غيرمرتعي است، حدود 86 درصد از محوطه هاي باستاني استان در همان محدوده توزيع شده اند.
پوشش گياهي جنگلي: علاوه بر موارد مذكور در خصوص مراتع، در نواحي جنگلي استان مانع ديگري نيز براي سكونت وجود دارد و آن خطر ناشي از زيست حيوانات وحشي است. لذا محوطه هاي باستاني استان مازندران گرايش به نواحي غيرجنگلي دارند.
مطالعة صورت گرفته نشان داد كه عوامل طبيعي موثر بر سكونت گاه هاي انساني ـ به تبع آن استقرارهاي باستاني ـ استان مازندران عبارت اند از ناهمواريها، پوشش گياهي (اعم از جنگل و مرتع)، منابع آب، بارش، و آب و هوا ، همچنين بر اساس اين مطالب مشخص گرديد كه عوامل طبيعي مختلف، نقش متفاوتي در توزيع محوطه هاي باستاني داشته اند و همه آنها از قانونمندي يكسان طبعيت نميكنند.
تهیه و تنظیم : گروه اطلاع رسانی آوای خزر
