آوای خزر - آزاده بابانژاد/براساس یک مطالبه عمومی مبنی بر رسیدگی به وضعیت پسماند در مناطق شهری و روستایی از منظر زیبایی و زیست‌محیطی که نهادهای مدنی حساسیت بالایی بر آن داشتند؛ اکنون "پسماند" یکی از اساسی‌ترین و در عین حال پُرحاشیه‌ترین موضوعی است که از پنج سال گذشته جای خود را در جلسات استانداری باز کرده است تا حدی که کارگروه مدیریت پسماند به یکی از مهمترین کارگروه‌های استانداری‌ها به‌ویژه در استان‌های شمالی و کلان‌شهرها تبدیل شده است.
مازندران از آن دست استان‌های کشور است که به‌دلیل میزبانی از مسافران و گردشگران بالای 20 میلیون نفر در سال و ظهور پدیده خوش‌نشینی در سواحل و ییلاقات این استان به یکی از پرچالش‌ترین استان‌های کشور در حوزه پسماند تبدیل شده است.
از آنجا که تراکم جمعیتی در روستاهای مازندران با ورود غیربومی‌ها سرعت بسیار بالایی گرفته و به‌طور طبیعی مدیریت مسوولان محلی در تمامی بخش‌ها به‌ویژه پسماند اهمیت به‌سزایی دارد، به‌طور خاص به سراغ مدیریت پسماند در روستاها رفتیم و پیش از آن بهتر است اشاره کنیم که حداقل در 5 سال گذشته تولید زباله در روستاهای مازندران از حدود 800 تن در روز به 1300 تن رسیده و این رقم از جنبه‌های مختلفی ازجمله تغییر سبک زندگی روستایی، افزایش امکانات و گرایش به زندگی ماشینی و علاقه به خوش‌نشینی نیازمند تحلیل و بررسی جداگانه‌ایست.
* موفقیت نسبی 400 روستای مازندران در اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ
بد نیست بدانیم که از 3 هزار و 500 روستای استان، تنها 400 روستا توانستند تا حدودی به مدیریت پسماند اهمیت بدهند، این روستاها طرح تفکیک زباله از مبدأ را هر چند دست و پا شکسته اما قابل توجه، انجام دادند.
در اینجا نقش راهبری و راهبردی دهیاران بسیار حائز اهمیت است چه اینکه دهیاران موفق نه‌تنها در حوزه پسماند بلکه در بخش اشتغال پایدار نیز اقدامات مناسبی را انجام داده‌اند.
روستاهایی که هنوز طرح تفکیک زباله را انجام نداده‌اند یعنی نقش دهیاران در مدیریت روستا کمرنگ است، و بد نیست به ماده 10 قانون شوراها اشاره کنیم که براساس آن 48 وظیفه مهم را برعهده دهیار قرار داده و بند نخست آن به "بهبود وضع زیست‌محیطی روستا" اشاره دارد.
علاوه بر آن، وظایفی چون "مراقبت بر اجرای مقررات بهداشتی و حفظ نظافت و ایجاد زمینه مناسب برای تأمین بهداشت محیط" در کنار "شناسایی زمینه‌های اشتغال و مساعدت در جهت تأمین کار برای افراد جویای کار با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط" و در پایان نیز "مراقبت، حفظ و نگهداری اموال و تأسیسات عمومیِ در اختیار دهیاری" نشان از اهمیت نقش دهیاران در توسعه همه‌جانبه روستا دارد.
امروز دوشنبه 15 دی‌ماه 99 که با یکی از دهیاران صحبت داشتیم؛ ضمن اینکه تلاش او به جهت دغدغه‌مندی برای جمع‌آوری پسماند قابل ارزش است، اما متوجه شدیم که او هنوز به وظایف خود واقف نبوده و الفبای مدیریت بر روستا را نمی‌داند؛ بنابراین همانطور که انتظار می‌رفت شناختی بر طرح تفکیک زباله از مبدأ نداشت و جالب اینکه به دنبال ماشین مکانیزه حمل زباله برای روستای خود بود.
* احیای فعالیت ضابط قضایی حوزه پسماند در روستاها
مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری مازندران که اخیراً برای پیگیری موضوعات پسماند روستایی سفری به تهران داشت؛ خبرهای خوشی با خود به ارمغان آورد.
محمدرضا غلامی طرح‌های فراوانی برای مدیریت پسماند در روستاها دارد اما پیش از آن نقش دهیاران را آنقدر در تحقق اهداف کارگروه مدیریت پسماند مهم دانست که شاید برای نخستین‌بار است یک دهیار باید توسط کارشناسان اداره‌کل امور روستایی هم گزینش شود که آیا اصلاً مرد این میدان است یا خیر.
او اشاره‌ای به جمع‌آوری روزانه 3 هزار تن زباله در استان داشت که 1300 تن یعنی چیزی نزدیک به نیمی از آن در روستاها تولید می‌شود، و اینکه 27 مرکز دفن زباله در مازندران وجود دارد که بخش مهمی از تأثیرات زیست‌محیطی آن متوجه روستاهاست.
مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری مازندران با بیان اینکه اعتبارات پسماند روستایی در لوای اعتبارات پسماند شهری بوده و از این نظر، توجه مناسبی به روستاها نمی‌شد، از تلاش و ارائه طرح خود جهت اختصاص اعتبار جداگانه به پسماند روستایی و دریافت دستوراتی در این زمینه خبرداد.
غلامی گفت: ضمن اینکه از دهیاران خواسته شده تا طرح تفکیک زباله از مبدأ را جدی بگیرند، تلاش شد که فعالیت ضابطان قضایی در روستاها احیا شود تا بخشی از کار نظارتی آنها در حوزه مدیریت پسماند نیز انجام بگیرد.
* اولویت اختصاص اعتبارات پسماند با روستاهای مجری طرح تفکیک زباله از مبدأ
این مسوول با اشاره به اختصاص سالانه 5 یا 6 دستگاه ماشین حمل زباله به روستاها و اینکه حتی نیمی از روستاها نیز ماشین حمل زباله ندارند، افزود: راه حل این است که دهیاران توانمند شوند، و قطعاً اولویت اعتبارات با روستایی است که سهم مشارکت مردمی بالایی دارد و مدیریت پسماند را به خوبی اجرا کرده باشد.
مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری مازندران بیان کرد: این اداره‌کل از طرح‌های اقتصادی توجیهی در جهت اشتغال پایدار استقبال و حمایت می‌کند، در این زمینه با بانک صادرات نیز تفاهمنامه همکاری داریم.
غلامی در پایان تأکید کرد: دهیاران ما باید به نحوی مدیریت داشته باشند که با ایجاد درآمدها و جذب مشارکت‌های مردمی در پیشرفت روستای خود بکوشند و حتی برای اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ، دفن بهداشتی زباله و تأمین خودروی حمل زباله، از طریق منابع محلی اقدام کنند، ضمن اینکه دولت مسیر حمایت و تسهیلات در حوزه روستایی را هموار کرده است.
انتهای پیام/1001
