به گزارش آوای خزر، سفر امانوئل مکرون به عراق اولین سفر یک مقام بلندپایه خارجی پس از آغاز نخست‌وزیری «مصطفی الکاظمی» در ماه می به شمار می‌آید. انجام سفر مکرون به بغداد تا غروب روز سه‌شنبه به دلایل امنیتی علنی نشده بود و رئیس‌جمهور فرانسه در آخرین ساعات حضورش در بیروت اعلام کرد که پس از لبنان، راهی عراق خواهد شد تا «طرح حمایت از روند استقلال و اعمال حاکمیت عراق با هماهنگی سازمان ملل» را ارائه کند. دولت عراق خواستار آن است تا ایالات متحده و ایران دیگر از این کشور به‌عنوان میدان رویارویی و تقابل با هم استفاده نکنند.
مصطفی الکاظمی در هفته‌های گذشته در اولین سفرهای خراجی خود به‌عنوان نخست‌وزیر عراق به تهران و واشنگتن رفت و مذاکراتی با مقام‌های دو کشور برای اعمال حاکمیت دولت بغداد انجام داد. کنترل کامل بغداد بر نیروهای امنیتی و نظامی این کشور مهم‌ترین خواسته مصطفی الکاظمی از تهران و واشنگتن است. با‌این‌حال هر کدام از طرفین شرط موافقت خود با این خواسته کاظمی را کاهش نفوذ رقیب عنوان کرده‌اند.
پس از آنکه ایالات متحده در سال 2003 حکومت صدام حسین را سرنگون کرد، تنش‌های قومی و قبیله‌ای در عراق شدت گرفت و در سال 2014 هم داعش در این کشور اعلام حضور کرد که در نهایت حمایت بین‌المللی از عراق باعث عقب‌نشینی داعش شد. در کنار این تنش‌ها و خشونت‌ها، درگیری قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در عراق هم بر بحران‌های این کشور افزوده است.
مکرون در مذاکرات خود با مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر و برهم صالح رئیس‌جمهور عراق درباره طرح ابتکاری خود برای حفظ تعادل قدرت در این کشور و راه‌های خروج عراق از بحران اقتصادی مذاکره کرد. این کشور در یک سال گذشته با سقوط قیمت نفت از نظر اقتصادی هم وضعیت وخیمی دارد و اعتراض‌های مردمی گسترده موجب سقوط دولت قبلی عراق شد و گفته می‌شود کاظمی که پیش از این ریاست سرویس اطلاعاتی عراق را بر عهده داشت، با چراغ سبز واشنگتن و تهران به قدرت رسیده و تأکید کرده که حل بحران اقتصادی عراق مستلزم اعمال حاکمیت کامل دولت بغداد بر این کشور است. شیوع ویروس کرونا در ماه‌های اخیر هم از دیگر عواملی بود که بر وخامت وضعیت اقتصادی در این کشور که دومین تولیدکننده نفت اوپک محسوب می‌شود، افزوده است. در این میان فرانسه از جمله کشورهایی است که اعلام کرده حاضر است برای عبور عراق از بحران اقتصادی به این کشور کمک کند. پاریس در حمله سال 2003 آمریکا به عراق در ائتلاف واشنگتن حضور نداشت اما در سال 2014 در نبرد بین‌المللی علیه داعش به ائتلاف آمریکا پیوست.
نشانه‌های این کمک نیز در هفته‌های گذشته و قبل از سفر مکرون به بغداد نمایان‌تر شد. در ماه جولای، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه در سفر به عراق از مقام‌های این کشور خواست تا از تنش‌ها و درگیری‌های منطقه‌ای فاصله بگیرند. هفته گذشته نیز «فلورنس پارلی» وزیر دفاع فرانسه در سفر به عراق اعلام کرد که پاریس برای عبور عراق از این شرایط بحرانی حاضر است به این کشور کمک‌های نظامی و سیاسی ارائه دهد.
«حشام داود» مشاور مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در واکنش به سفر امانوئل مکرون به بغداد می‌گوید: «این سفر از بسیاری جهات برای ما حائز اهمیت است. سفر رئیس‌جمهور فرانسه در ادامه سفر وزیر خارجه و وزیر دفاع این کشور به بغداد در یک ماه اخیر است و این از عزم پاریس برای کمک به عراق در عبور از بحران سیاسی و اقتصادی فعلی حکایت می‌کند». مقام‌های غربی در سفرهای خود به عراق معمولا در اربیل مرکز اقلیم کردستان نیز توقف می‌کنند تا با رهبران کرد عراقی نیز دیدار کنند اما مکرون در سفر یک‌روزه خود به اربیل نرفت و به‌جای آن، نچیروان بارزانی رئیس منطقه خودمختار کردستان عراق برای مذاکره با رئیس‌جمهور فرانسه رهسپار بغداد شد. مکرون از ماه‌های اولیه آغاز ریاست‌جمهوری خود در سال 2017 برای حل تنش سیاسی میان مقام‌های اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق وارد عمل شد اما نتوانست اختلافات مالی و امنیتی میان دو طرف را حل کند و هنوز هم اقلیم کردستان و دولت بغداد رابطه‌ای متشنج دارند. با وجود تأکید مقام‌های فرانسوی بر حمایت سیاسی از بغداد، مقام‌های دو کشور حاضر نشدند تا درباره کمک احتمالی مالی فرانسه به عراق اظهار نظر کنند.
پیام به آنکارا
در اوایل سال 2020 و در پی عقب‌نشینی‌های داعش و سپس شیوع ویروس کرونا، آخرین گروه از نظامیان فرانسوی حاضر در ائتلاف ایالات متحده خاک عراق را ترک کردند. از طرف دیگر فرانسه چالش‌های متعددی در مسیر روابط اقتصادی و مالی خود با عراق دارد. عراق اخیرا از سوی سازمان «شفافیت بین‌الملل» در میان 20 کشور اول لیست فاسد‌ترین کشورهای جهان قرار گرفت و این موضوع دست کشورهای خارجی برای کمک مالی به بغداد را بسته است. به نظر می‌رسد مکرون انگیزه دیگری هم برای طرح ابتکار «اعمال حاکمیت ملی عراق» داشته باشد. این ابتکار می‌تواند پیامی هم برای ترکیه باشد که اخیرا رابطه‌اش با فرانسه به دلیل ماجراجویی‌های اردوغان در دریای مدیترانه و کشف میدان گازی و نیز حمایت ترکیه از ژنرال خلیفه حفتر در لیبی، به تیرگی گراییده است. ترکیه هرازگاهی بدون کسب مجوز از بغداد، عملیات‌هایی علیه مناطق کردنشین شمال این کشور انجام می‌دهد و این موضوع نیز از سوی رهبران عراق «نقض حاکمیت ملی» این کشور عنوان شده است.
رئیس‌جمهور فرانسه در پایان دومین سفر خود به لبنان در کمتر از یک ماه اخیر از توافق جریان‌های سیاسی لبنان برای تشکیل دولت جدید در دو هفته آینده خبر داد. امانوئل مکرون با اشاره به اینکه به‌زودی و برای سومین بار به لبنان بازخواهد گشت تأکید کرد مقام‌های لبنان بر سر نقشه راهی که ضامن اصلاحات فوری و اساسی در این کشور باشد، به توافق رسیده‌اند. میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان قبل از سفر مکرون به بیروت از «مصطفی ادیب» خواست تا دولت جدید لبنان را تشکیل دهد. ادیب که با توافق جریان‌های بانفوذ سیاسی لبنان برای تشکیل دولت جدید به میشل عون معرفی شده از سوی مردم با واکنش منفی روبه‌رو شده و معترضان لبنانی در جریان حضور رئیس‌جمهور فرانسه در بیروت با انجام اعتراض‌هایی خواستار کنارگذاشتن ادیب شدند. با این‌حال به نظر می‌رسد مکرون هم از انتصاب مصطفی ادیب حمایت کرده است.
رئیس‌جمهور فرانسه در پایان سفر خود به لبنان تأکید کرد که پاریس «تحت هیچ شرایطی چک سفیدامضا در اختیار بیروت نخواهد گذاشت و تداوم حمایت فرانسه از لبنان به انجام اصلاحات اساسی در شش تا هشت هفته پیش‌رو در این کشور بستگی دارد و در صورت عدم پایبندی لبنان به تعهدات خود، نه تنها پول‌های بلوکه‌شده آزاد نخواهد شد بلکه عواقب جدی دیگری هم در انتظار بیروت خواهد بود». مکرون همچنین اعلام کرد که پاریس قصد دارد در نیمه دوم ماه اکتبر نشست بین‌المللی جدیدی را در حمایت از لبنان با همکاری سازمان ملل برگزار کند و تمام جریان‌های سیاسی لبنان از برگزاری این نشست حمایت کرده‌اند./شرق
انتهای پیام/1005
