به گزارش آوای خزر،در سطح جهان می‌بینیم که مرزها بسته، فرودگاه‌ها تعطیل و کسب‌وکارها و آموزش از رونق افتاده‌اند. جامعه‌شناسان می‌گویند این شرایط به بافت اجتماعی صدمه می‌زند و اقتصاددانان از اختلال در فعالیت‌های اقتصادی می‌گویند. بخش عمده پیامدهای ناشی از این وضعیت معلوم نیست، اما بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که اقدامات انجام‌شده برای حفظ سلامتی و نجات جان آدم‌ها در برابر این بیماری جدید، به‌طور دائم روش‌ها و شیوه‌های زندگی، کار، عبادت، آموزش و حتی بازی را در آینده تغییر خواهد داد. به عبارت دیگر، شاهد جهانی پس از کرونا خواهیم بود که متفاوت با جهانی است که تا پیش از این در آن به زندگی مشغول بودیم. فن‌باوران می‌گویند دنیای آنالوگ در حال انقراض و دنیای دیجیتال در حال سربرآوردن است. در این یادداشت به چند پیامد اجتماعی آن اشاره خواهیم کرد.
حوزه خانواده
- افزایش بار مسئولیت‌های زنان در خانواده؛ در جامعه ایران که هنوز انجام کار خانگی و نگهداری و پرورش کودکان مسئولیت زنانه‌ای به حساب می‌آید و در‌عین‌حال بخش درخور توجهی از زنان به فعالیت اقتصادی مشغول هستند، اجرای سیاست در‌خانه‌ماندن به معنای افزایش مسئولیت برای زنان است. بی‌توجهی به این مسئله و اصلاح‌نکردن این وضع ممکن است منجر به بروز نارضایتی و افزایش اختلافات خانوادگی شود. شرایط جدید نیازمند اصلاح نقش‌های جنسیتی و همیاری بیشتر مردان در اداره
امور خانه است.
- افزایش اختلاف‌ها و خشونت‌های خانوادگی؛ نظرسنجی شهرداری تهران در فروردین 1399 نشان می‌دهد در 16 درصد از خانوارهای تهرانی تنش خانوادگی به سبب در‌خانه‌ماندن افزایش یافته است. در 58 درصد خانواده‌ها نیز تنش میان زن و شوهر افزایش یافته و 46 درصد هم افزایش تنش والدین با فرزندان را تجربه کرده‌اند. همچنین سازمان بهزیستی کشور نیز از افزایش تماس با واحد مشاوره خانواده این سازمان به دنبال افزایش اختلاف‌های خانوادگی خبر می‌دهد. مسئله افزایش خشونت‌های خانوادگی شامل مواردی مانند کودک‌آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری و معلول‌آزاری به دنبال بروز بحران کرونا تا به اندازه‌ای است که دبیر‌کل سازمان ملل متحد نیز در این زمینه اعلام نگرانی کرده است.
- تعلیق سازوکارهای ترمیم و تسکین اجتماعی؛ اجرای سیاست فاصله‌گذاری اجتماعی سبب شده است برخی سازوکارهای اجتماعی که موجب همدردی و همدلی در میان اعضای جامعه می‌شد، مانند انواع مراسم اجتماعی، در‌حال‌حاضر تعلیق شود؛ برای مثال برگزاری مراسم سوگواری که نقش مهمی در التیام آلام سوگواران داشت، در‌حال‌حاضر امکان برگزاری ندارد و در‌عین‌حال سازوکارهای جایگزینی هم برای آن تعریف نشده است.
حوزه آموزش
- در‌حال‌حاضر اختلال و توقف در کار نهادهای آموزشی را شاهد هستیم. فعالیت‌های آموزشی میلیون‌ها دانش‌آموز و دانشجو در سراسر کشور نقش مهمی در ایجاد تحرک در اجتماع و پویایی جامعه داشت که اکنون این چرخه مهم از گردش بازمانده است. به نظر می‌رسد که لازم است اقداماتی جدی برای تقویت و توسعه سازوکارهای جایگزین مانند آموزش از راه دور و آموزش‌های مجازی صورت گیرد تا هنگام بروز بحران به فعالیت‌های نظام آموزش لطمه
وارد نشود.
- تعمیق شکاف دیجیتال؛ بحران کرونا نشان داد در مناطق کمتر‌توسعه‌یافته کشور دسترسی مناسب به امکاناتی مانند اینترنت و ابزارهایی همچون لپ‌تاپ و تبلت وجود ندارد و همین مسئله سبب عقب‌ماندن آنها از امکانات فراهم‌شده برای آموزش مجازی شده است؛ مسئله‌ای که پیش از این بارها متخصصان به آن اشاره و بر ضرورت ترمیم شکاف میان مناطق و کشورها تأکید کرده بودند.
در هر حال، اینها بخش کوچکی از تغییراتی هستند که در حال وقوع‌اند. در آخر هم باید اشاره کنیم به هشداری که برخی در‌باره خطر سوءاستفاده پوپولیست‌ها از وضعی که پدید آمده است، داده‌اند؛ در شرایط ترس از خارجی و غریبه و رواج ناسیونالیسم نو‌محافظه‌کارانه ترامپی، بعید نیست که گروه‌های زیادی از مردم از ترس چاله، به چاه افتاده و سرنوشت کشورهای خود را به دست افرادی خوش‌سخن اما خطرناک بسپارند.
انتهای پیام/1005
