هشدار مهمی که همایش روز جهانی خاک در مازندران داشت؛
استان مازندران با همه سرسبزی و حاصلخیزی خود، اما با یک تهدید جدی به نام فرسایش بادی خاک مواجه است؛ فرسایشی که هم حاصل قهر طبیعت است و هم مدیریت ناصحیح انسان در حفاظت از خاک و منابع آبی؛ در این استان با فراموشی حفاظت از خاک، به طور ویژه در مرکز و شرق مازندران با تهدید جدی این نوع فرسایش روبرو شده‌ایم.
آوای خزر - آزاده بابانژاد: روز دوشنبه ۱۵ آذرماه ۱۴۰۰، همایشی با موضوع "فرسایش بادی خاک و اثرات سوء آن بر محیط زیست" به مناسبت ۵ دسامبر روز جهانی خاک به پیشنهاد حفاظت محیط زیست مازندران در سالن همایش این اداره‌کل با دعوت از سازمان‌های مردم‌نهاد، مسوولان مربوطه حوزه آب، کشاورزی و منابع طبیعی استان برگزار شد.
همانطور که می‌دانیم فرسایش را در هر زمینه‌ای که در نظر بگیریم عبارتست از فرآیند نابودی تدریجی، و این نابودی در حوزه خاک که موضوع بحث ماست از این جهت که در نهایت؛ امنیت غذایی و بهداشتی زیست‌مندان یک حوزه جغرافیایی و بلکه یک گستره جمعیتی که ممکن است استان، کشور و یا منطقه‌ای از کشور‌های مشترک‌المنافع را شامل شود، حائز اهمیت است.
بهتر است از اینجا آغاز کنیم که در هشت سال جنگ تحمیلی حتی یک وجب از خاک کشورمان به دست دشمن نیفتاد، اما امروز در حال برگزاری همایشاتی هستیم که نشان می‌دهد ما نه تنها با اقدامات غیر اصولی و مدیریت نادرست، خاک کشور را صادر می‌کنیم و از جغرافیا که نه، بلکه از کیفیت جغرافیای خود کم می‌کنیم؛ بلکه با بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آبی، خاک را به مخاطره انداخته‌ایم و در استان مازندران که به ظاهر پر آب و به دور از گرد و غبار است؛ اکنون در کنار مشکل کاهش منابع آبی؛ با سیاست‌های نادرست، مشکل ریزگرد‌ها و فرسایش بادی خاک را هم داریم.
در همایش امروز مقالاتی در رابطه با فرسایش بادی خاک، توسط خانم غلامی و آقای دانش از اعضای هیات علمی دانشگاه عنوان شد، مقالاتی با آمار‌ها و مطالبی که صحبت از یک واقعیت تلخ داشت؛ مباحثی که البته با احتیاط عنوان شد؛ و با شاید‌ها همراه بود. شاید‌هایی که در آن مصلحت‌اندیشی بود و اندکی ترس از بیان واقعیت؛ و شاید باید سازمان‌های مردم‌نهاد می‌آمدند و واقعیت‌ها را پشت تریبون می‌گفتند، گرچه داریوش عبادی دبیر تشکل‌های مردم‌نهاد محیط زیست و منابع طبیعی مازندران و دو تن از دیگر از اعضای سمن‌های محیط زیستی از میان جمع حاضر، دغدغه‌های خود را درباره حق‌آبه میانکاله، حفر چاه‌های آب کشاورزی، برنامه‌های منابع طبیعی در کشت گیاهان دارویی در اراضی مرتعی، فرونشست زمین و ... بیان کردند.
پنل تخصصی با حضور مدیرکل محیط زیست، مدیرکل جهاد کشاورزی، نمایندگان منابع طبیعی و آب منطقه‌ای اجرا شد. اما کاش همه اعضای پنل، چون مدیرکل محیط زیست به واقع دغدغه خاک را داشتند؛ موضوعی که به نظر "ابراهیمی کارنامی" اصلاً در این سال‌ها دیده نشده است و اینکه نمی‌داند چرا روش‌های بیولوژیک را کنار گذاشته‌ایم.
او از خشک‌شدن تالاب میانکاله و خلیج گرگان هم گفت که اکنون با یک گردباد کوچک، مشکلات زیست‌محیطی در این منطقه داریم و مشکل فرسایش بادی خاک را در مناطق مرکزی و شرقی مازندران بسیار جدی و حتی در حد یک "تهدید" عنوان کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران از قانون حفاظت خاک در سال ۱۳۸۸ گفت که جدی گرفته نشد و سازمانی، چون منابع طبیعی و آبخیزداری به دنبال کشت گیاهان دارویی رفته است؛ گیاهانی که ریشه‌هایشان حداکثر تا ۴۰ سانتی‌متر زیر زمین است در حالیکه گیاهان مرتعی تا ۴۰ متر نیز ریشه می‌دوانند و نقش این گیاهان در حفاظت از خاک اصلاً با گیاهان دارویی قابل مقایسه نیست.
همانطور که می‌دانیم فرسایش را در هر زمینه‌ای که در نظر بگیریم عبارتست از فرآیند نابودی تدریجی، و این نابودی در حوزه خاک که موضوع بحث ماست از این جهت که در نهایت؛ امنیت غذایی و بهداشتی زیست‌مندان یک حوزه جغرافیایی و بلکه یک گستره جمعیتی که ممکن است استان، کشور و یا منطقه‌ای از کشور‌های مشترک‌المنافع را شامل شود، حائز اهمیت است.
بهتر است از اینجا آغاز کنیم که در هشت سال جنگ تحمیلی حتی یک وجب از خاک کشورمان به دست دشمن نیفتاد، اما امروز در حال برگزاری همایشاتی هستیم که نشان می‌دهد ما نه تنها با اقدامات غیر اصولی و مدیریت نادرست، خاک کشور را صادر می‌کنیم و از جغرافیا که نه، بلکه از کیفیت جغرافیای خود کم می‌کنیم؛ بلکه با بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آبی، خاک را به مخاطره انداخته‌ایم و در استان مازندران که به ظاهر پر آب و به دور از گرد و غبار است؛ اکنون در کنار مشکل کاهش منابع آبی؛ با سیاست‌های نادرست، مشکل ریزگرد‌ها و فرسایش بادی خاک را هم داریم.
در همایش امروز مقالاتی در رابطه با فرسایش بادی خاک، توسط خانم غلامی و آقای دانش از اعضای هیات علمی دانشگاه عنوان شد، مقالاتی با آمار‌ها و مطالبی که صحبت از یک واقعیت تلخ داشت؛ مباحثی که البته با احتیاط عنوان شد؛ و با شاید‌ها همراه بود. شاید‌هایی که در آن مصلحت‌اندیشی بود و اندکی ترس از بیان واقعیت؛ و شاید باید سازمان‌های مردم‌نهاد می‌آمدند و واقعیت‌ها را پشت تریبون می‌گفتند، گرچه داریوش عبادی دبیر تشکل‌های مردم‌نهاد محیط زیست و منابع طبیعی مازندران و دو تن از دیگر از اعضای سمن‌های محیط زیستی از میان جمع حاضر، دغدغه‌های خود را درباره حق‌آبه میانکاله، حفر چاه‌های آب کشاورزی، برنامه‌های منابع طبیعی در کشت گیاهان دارویی در اراضی مرتعی، فرونشست زمین و ... بیان کردند.
پنل تخصصی با حضور مدیرکل محیط زیست، مدیرکل جهاد کشاورزی، نمایندگان منابع طبیعی و آب منطقه‌ای اجرا شد. اما کاش همه اعضای پنل، چون مدیرکل محیط زیست به واقع دغدغه خاک را داشتند؛ موضوعی که به نظر "ابراهیمی کارنامی" اصلاً در این سال‌ها دیده نشده است و اینکه نمی‌داند چرا روش‌های بیولوژیک را کنار گذاشته‌ایم.
او از خشک‌شدن تالاب میانکاله و خلیج گرگان هم گفت که اکنون با یک گردباد کوچک، مشکلات زیست‌محیطی در این منطقه داریم و مشکل فرسایش بادی خاک را در مناطق مرکزی و شرقی مازندران بسیار جدی و حتی در حد یک "تهدید" عنوان کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران از قانون حفاظت خاک در سال ۱۳۸۸ گفت که جدی گرفته نشد و سازمانی، چون منابع طبیعی و آبخیزداری به دنبال کشت گیاهان دارویی رفته است؛ گیاهانی که ریشه‌هایشان حداکثر تا ۴۰ سانتی‌متر زیر زمین است در حالیکه گیاهان مرتعی تا ۴۰ متر نیز ریشه می‌دوانند و نقش این گیاهان در حفاظت از خاک اصلاً با گیاهان دارویی قابل مقایسه نیست.
مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران، اما البته در ابتدای صحبت‌هایش از فرسایش‌هایی که به دست انسان اتفاق افتاده است گفت و اینکه دغدغه‌های زیادی برای مازندران داریم.
"شهیدی‌فر" از تغییر کاربری غیر مجاز ۳ هزار و ۵۰۰ قطعه اراضی از ۱۰۰ متری تا چند هکتاری در مازندران گفت که در محاکم قضایی دنبال می‌شود.
او از کاشت بذر و نهال و کشاورزی مدرن برای حفاظت از خاک گفت. از کشت مکانیزه در ۷۰ درصد اراضی شالیزاری و برداشت مکانیزه در ۸۰ درصد این اراضی.
مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران در این بخش از صحبت‌هایش در واقع از حضور ماشین‌آلات غول‌پیکر در مزارع گفت. ماشین‌هایی که خود یکی از عوامل حمل خاک هستند؛ یعنی عواملی که در فرسایش خاک مؤثر است.
البته او از آمادگی ۱۲۰ پهپاد و ریز پرنده در پروسه کاشت و داشت مزارع استان هم گفت که فعلاً ۶۰ پهپاد وارد عرصه شده‌اند و از اینرو موضوع کاهش حضور ماشین‌آلات در مزارع را نیز عنوان کرد.
صحبت‌های شهیدی‌فر همراه با تناقض بود، و این موضوع را مطرح می‌کند که کشت مکانیزه خوب است یا بد؟ باید بدانیم دنیا به سمت سبک و کوچک‌کردن ماشین‌آلات کشاورزی رفته است و آرام آرام در حال فاصله‌گرفتن از آن غول‌های آهنین است تا کمتر خاک را از بین ببرد!او همچنین از آغاز بذر و نهال‌کاری در مزارع استان برای حفاظت از خاک گفت؛ موضوعی که آقای مدیرکل شفاف‌سازی نکرده و معلوم نیست صحبت از بذرپاشی یا بذرکاری و نهال‌کاری در چه مزارعی‌است. برای افزایش تولید یا حفاظت از خاک؟ آنچه که در واقع به آن می‌رسیم، حفاظت نیست و جهاد کشاورزی باید در رسالت خود نسبت به حفاظت از خاک، تجدید نظر کند.
نماینده منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران نیز از فرسایش بادی فراوان در مازندران گفت و آن را موضوعی عنوان کرد که مورد بی‌توجهی قرار گرفته است؛ بدین سبب که مازندران را استانی سرسبز و پرباران می‌پندارند.
"مختارپور" البته از طرح «ترسیب کربن» در شرق مازندران گفت که مشکلات کمتری در اجرا نسبت به سایر مناطق استان داریم.
او از اینکه به یکباره درباره کشت گیاهان دارویی در مراتع موضع‌گیری می‌شود و محیط زیست آن را مغایر با حفاظت خاک می‌داند، معتقد است باید در برنامه ببینیم که آیا این اقدام برای عرصه مفید است یا خیر؟
می‌توان حس کرد که نماینده اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران بین دو تصمیم گیر افتاده است! از یک سو بخش خصوصی از او می‌خواهد برخی از اراضی مرتعی خود را با کمک بومیان به کشت گیاهان دارویی اختصاص بدهد و درآمدزایی کند و از سوی دیگر، امروز، محیط زیست واقعیت تلخ دیگری را مطرح می‌کند.
در آذرماه ۱۳۹۹ اعلام شده بود که ۸۰۰ هکتار از اراضی منابع طبیعی مازندران به کشت گیاهان دارویی اختصاص داده شده است. قطعا در این اقدام، خاک توسط عامل انسانی از بستر خود جدا می‌شود و همین، آغاز نابودی تدریجی ماده‌ای ارزشمند به نام خاک است.
ارزش اکولوژیک مراتع خزری هم به لحاظ وجود گونه‌های گیاهی سوزنی برگ، پهن‌برگ و گیاهان درختچه‌ای و هم از این نظر که میراث جهانی هستند، مورد توجه است؛ لذا حفاظت خاک این مناطق نیز اهمیت مضاعفی دارد؛ زیرا که رویش‌ها و ریزش‌ها بسته به کیفیت وجود یا کمبود آن است.
نماینده شرکت آب‌منطقه‌ای در مهمترین خبر خود، سلام آقای یخکشی مدیرعامل این شرکت را به حضار رساند که عازم تهران بودند و نتوانستند در همایش حضور یابند!
"مصطفوی" در صحبت‌هایش از آب و هوای مختلف کشور گفت. صحبت‌هایی که همه ما در کتاب علوم ابتدایی خوانده‌ایم. واقعاً چه نیازی به گفتن این حرف‌هاست؟ در سخنانش خبری از حق‌آبه تالاب میانکاله نبود. شاید، چون می‌داند هزاران چاه مجاز و غیرمجاز در همین یک دهه، با مجوز اداره‌کل جهاد کشاورزی مازندران صادر شده است و بخش مهمی از این چاه‌ها در مسیر منتهی به تالاب میانکاله بوده است؛ یعنی این چاه‌های آب، حق میانکاله را خورده‌اند و حالا این زیست‌کره با مشکل فرسایش بادی خاک، مشکل ریزگرد‌ها و خشکی مواجه است.
او حتی پاسخ درستی به سوال در این زمینه نداد. در سفر علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به مازندران، صحبت از حق‌آبه تالاب میانکاله شد و او تأکید کرد که وزارت نیرو (آب منطقه‌ای مازندران) مکلف به تحویل حق‌آبه میانکاله است، اما گویا میانکاله باید دست و پا در آورد و در راهرو‌های ادارات زیر شلاق بروکراسی‌های اداری، شاید و باز هم شاید حقش را بازستاند!
حال خاک مازندران چون آب و هوای آن خوب نیست، باید چه کرد؟ حق آب تالاب را باید داد. پوشش گیاهی را تقویت کرد و افزایش داد. از تخریب جنگل‌ها جلوگیری شود. مدیریت صحیحی بر منابع آب داشت. باید از گشت و گذارهای خودرویی در دل طبیعت کم کرد. باید اقدامات بیولوژیک چون بذرکاری، بذرپاشی و نهال‌کاری انجام داد. باید بر کاشت و برداشت‌ها برای حفاظت از خاک توجه کرد. و بایدهای دیگری که حال خاک را خوب کند.
همایش روز دوشنبه 15 آذرماه به مناسبت روز جهانی خاک، تلنگری به مسوولان و حساس‌کردن سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیست و منابع طبیعی مازندران نسبت به روی دادن یک فاجعه زیست‌محیطی است که آب، خاک و هوا را توأمان دستخوش تحولات منفی قرار می‌دهد.
انتهای پیام/۱۰۰۱/
همایش روز دوشنبه 15 آذرماه به مناسبت روز جهانی خاک، تلنگری به مسوولان و حساس‌کردن سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیست و منابع طبیعی مازندران نسبت به روی دادن یک فاجعه زیست‌محیطی است که آب، خاک و هوا را توأمان دستخوش تحولات منفی قرار می‌دهد.
انتهای پیام/۱۰۰۱/
نظرات شما
پربازدیدترین ها
پربحث ترین ها
آخرین اخبار
