به گزارش آوای خزر، روغن زیتون، عصاره میوه زیتون و یکی از پرطرفدارترین روغن‌های گیاهی است. این روغن نه تنها طعم خوبی دارد، بلکه سرشار از خاصیت است. تمام چربی‌هایی که می‌خوریم بد نیستند و در واقع لازم است در برنامه غذایی خود حتما مقداری چربی، بگنجانیم چرا که چربی‌ها، کمک خوبی برای جذب مواد غذایی در بدن هستند. برخی چربی‌ها به سلامت بدن کمک می‌کنند و برخی دیگر موجب بیماری می‌شوند، پس باید نوعی از چربی را انتخاب کنیم که سلامت بدن را تضمین کند؛ روغن زیتون نیز از همین دسته است.
روغن زیتون
روغن زیتون بهترین و سالم‌ترین روغن برای پخت‌وپز و آشپزی است. مقدار بالای اسیدهای چرب غیراشباع تک زنجیره‌ای موجود در روغن زیتون موجب شده تا متخصصان تغذیه این روغن را به عنوان بهترین روغن معرفی کنند.
روغن زیتون همان‌طور که از نامش پیداست روغن گرفته شده از میوه درخت زیتون است. فرایند این روغن‌گیری بسیار ساده است. برای این کار زیتون‌های نارس را تحت فشار قرار می‌دهند تا تمام روغنشان گرفته شود. اما مهم‌ترین مسئله اینجاست که روغن زیتون دقیقاً آن چیزی نیست که عموم مردم تصور می‌کنند.
روغن زیتون بر اساس میزان اسیدیته و اسید چرب غیراشباع «اولئیک» درجه‌بندی می‌شود. بر این اساس چند نوع روغن زیتون وجود دارد: روغن زیتون فرابکر، روغن زیتون بکر، روغن زیتون تصفیه شده، روغن زیتون تصفیه نشده، روغن زیتون معمولی.
انواع روغن زیتون
زمانی که به فروشگاه‌های مختلف سر می‌زنید می‌توانید انواع مختلفی از روغن زیتون را بیابید. شورای بین‌المللی روغن زیتون (IOOC) استانداردی را برای روغن زیتون منتشر کرده است. این شورا توضیحات مختصری در مورد انواع مختلفی از روغن زیتون فراهم کرده است که برخی از این توضیحات را در زیر مشاهده می‌کنید:
روغن زیتون فوق بکر یا فرا بکر (Extra virgin): روغن زیتون فوق بکر نوع قابل مصرف روغن زیتون است که دارای محتوای اسیدی آزاد است و تقریبا ۰.۸ گرم در هر ۱۰۰ گرم می باشد. هیچ افزودنی به این روغن اضافه نمی‌شود.
روغن زیتون خالص یا بکر (virgin): روغن زیتون بکر روغنی است که به طور مکانیکی و فیزیکی آماده می‌شود. بعد از پردازش معمولا هیچ تغییری در آن صورت نمی‌گیرد. روغن زیتون بکر قابل مصرف دارای اسید ۲ گرم در هر ۱۰۰ گرم است. هیچ افزودنی به این روغن اضافه نمی‌شود.
روغن زیتون معمولی: این روغن ترکیبی از روغن زیتون تصفیه شده و روغن زیتون بکر خوردنی است. محتوای اسید چرب آن یک گرم در ۱۰۰ گرم است.
روغن زیتون خالص یا تصفیه شده: این روغن از تصفیه روغن زیتون بکر به دست می‌آید.
روغن مخصوص سوخت و چراغ: این روغن برای مصارف انسانی نیست و تقریبا ۳.۳ گرم اسید در هر ۱۰۰ گرم دارد. از این روغن برای مقاصد تصفیه، فنی و روشنایی استفاده می‌شود.
طبع روغن زیتون
زیتون یک میوه گرمسیری است که آب و هوای گرم و مرطوب را دوست دارد. جالب است بدانید که طبع میوه زیتون در صورتی که کاملا رسیده باشد، گرم است. زیتون اگر کاملا رسیده باشد طبع آن گرم است و از نظر خشکی و تری به سمت تعادل میل دارد. ولی زیتون نارس سرد و خشک است.
بنابراین روغن زیتون را اگر از زیتون رسیده تهیه کرده باشند، طبیعت گرم و تر دارد. روغن زیتون تقریبا با تمام طبایع جور درمی‌آید و همه افراد چه زن باشند چه مرد، چه سالمند یا کودک می‌توانند روغن زیتون مصرف کنند.
مادرها می‌توانند با خیال راحت روغن زیتون را در آشپزی به کار بگیرند و برای تمام اعضای خانواده غذای سالمی تهیه کنند. هرچند افرادی با مزاج خیلی گرم نباید در مصرف زیتون و روغن آن زیاده‌روی کنند.
خواص روغن زیتون
روغن زیتون آنتی‌اکسیدان‌های قوی مثل پلی‌فنول‌ها و فلاوونوئیدها دارد؛ این آنتی‌اکسیدان‌ها باعث کاهش پراکسیداسیون چربی‌ها در بدن و درنتیجه کاهش استرس اکسیداتیو می‌شوند؛ بنابراین بدن را از صدمه رادیکال‌های آزاد حفظ می‌کند و بدین طریق باعث کاهش ابتلا به انواع سرطان، به‌خصوص سرطان پوست، روده و سرطان پستان در زنان می‌شود.
روغن زیتون دارای اثرات محافظتی در برابر بسیاری از عوامل خطرساز بیماری‌های قلبی- عروقی از جمله دیابت، فشارخون بالا، کلسترول بالا و چاقی بوده و مصرف آن موجب کاهش سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود.
روغن زیتون حاوی چربی اشباع نشده است که نوع خوب چربی محسوب می‌شود. چربی‌های اشباع نشده، سطح کلسترول بد خون(LDL) را کاهش می‌دهد و باعث افزایش سطح کلسترول خوب خون (HDL) می‌شوند.
اسید اولئیک جزو مواد اصلی تشکیل‌دهنده روغن زیتون است و فواید زیادی برای سلامتی دارد؛ کاهش التهابات، کاهش خطر بیماری‌های قلبی و مبارزه با سرطان، جزو خواص روغن زیتون برای سلامتی هستند.
یکی از امتیازات بزرگ روغن زیتون نسبت به دیگر روغن‌ها، استفاده از آن به صورت خام و تصفیه نشده است. از این‌رو، این روغن سرشار از ویتامین E, D, C, B2, B1, A و K است. همچنین روغن زیتون دارای سدیم، ویتامین A و E و آهن است.
روغن زیتون تنها روغنی است که توسط معده بسیار خوب تحمل می‌شود. در واقع روغن زیتون عملکرد محافظتی برای معده داشته و این ارگان را از زخم و التهاب محافظت می‌کند.
روغن زیتون مانند سایر چربی‌ها، ۹ کیلو کالری انرژی دارد و به نظر می‌رسد که مصرف آن باعث چاقی می‌شود؛ اما ثابت شده رژیم غذایی غنی از روغن زیتون بیشتر از غذاهای کم‌چرب به کاهش وزن کمک می‌کند، پس یکی دیگر از خواص روغن زیتون درمان چاقی است. در واقع آنچه در بروز چاقی مؤثر است، نوع چربی مصرف شده است، نه مقدار چربی موجود در غذا.
دانشمندان دریافته‌اند که در روغن زیتون نوعی آنتی‌اکسیدان وجود دارد که سلول‌های قرمز خون را از صدمه دیدن محافظت می‌کند، بدین ترتیب که مصرف دو قاشق غذاخوری روزانه به مدت یک هفته سبب کاهش چشمگیر کلسترول و افزایش آنتی‌اکسیدان‌های خون می‌شود.
روغن زیتون صفرابرست و باعث تخلیه کیسه صفرا می‌شود، به این ترتیب که انقباض کیسه صفرا و تولید نمک‌های صفراوی را در کبد تحریک می‌کند و در نتیجه دفع کلسترول را از طریق صفرا افزایش می‌دهد و از ایجاد سنگ‌های صفراوی جلوگیری می‌کند.
خواص و فواید روغن زیتون
- در غذاها، روغن زیتون به عنوان روغن پخت‌وپز و سالاد استفاده می‌شود.
- از روغن زیتون برای تهیه صابون و مواد مرطوب‌کننده استفاده می‌شود.
- روغن زیتون سرشار از چربی‌های اشباع نشده سالم است.
- روغن زیتون حاوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان است.
- روغن زیتون دارای خواص ضد التهابی قوی است.
- روغن زیتون اثر نرم‌کنندگی، ملین و صفرا دارد.
- روغن زیتون یبوست‌های مزمن را درمان می‌کند.
- روغن زیتون می‌تواند به جلوگیری از سکته‌های مغزی کمک کند.
- روغن زیتون از بروز بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند.
- روغن زیتون از بروز بیماری آلزایمر جلوگیری می‌کند.
- روغن زیتون خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد.
- آنتی‌اکسیدان‌های موجود در روغن زیتون دارای خاصیت ضدسرطانی هستند.
- روغن زیتون می‌تواند به درمان آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) کمک کند.
- روغن زیتون دارای خواص ضد باکتریایی است.
- روغن زیتون تولید اسید معده را کاهش می‌دهد. این کاهش می‌تواند به کاهش علائم متداول در دل‌درد و ریفلاکس اسید کمک کند.
- روغن زیتون سرشار از ویتامین E و ویتامین K است که هر دو برای حفظ سلامت پوست و مو ضروری هستند.
- روغن زیتون را روغن زیبایی هم می‌نامند، چون از طریق اسیدهای چربی که دارد سلول‌ها را به صورت یکدست در کنار هم قرار داده و موجب ساخت عروق بیشتر در کنار سلول‌های پوستی می‌شود. افزایش خونرسانی به این سلول‌ها، پوست را صاف‌تر و درخشنده‌تر می‌کند.
- تسکین درد و سوزش سوختگی‌ها، درمان آفتاب‌زدگی و سرمازدگی، گزش حشرات، مار و عقرب از دیگر خواص روغن زیتون است.
