کمیته‌های تخصصی شورای حفاظت منابع آب تشکیل شود / طرح‌های مرتبط با مدیریت آب اجرایی شوند

آوای خزر- اشکان جهان آرای: رضا علیخانی در دومین جلسه شورای حفاظت منابع آب مازندران که روز یکشنبه -۱۵ آبان- در استانداری مازندران برگزار شد، اظهار کرد: موضوع آب یکی از مهم‌ترین و پرچالش‌ترین مسائل دنیاست که در کشور و حتی استان ما نیز مسائل و چالش‌های مرتبط با آن دیده می‌شود.

وی افزود: طرح جامع زیرساخت‌های مهار و هدایت آب‌های سطحی باید جدی گرفته شود. ما باید خروجی‌های طرح‌های مرتبط با آب را جمع‌آوری کنیم. برنامه مصرف آب اشامیدنی، برنامه بهره‌برداری آب کشاورزی و صنعتی و همچنین یک سری برنامه‌های فوری هم تهیه و تدوین شود.

این مسئول خاطرنشان کرد: کمیته زیرساخت، کمیته آب شرب، کمیته آب کشاورزی، کمیته صنعت و معدن و کمیته آب و هوا ذیل این شورا تشکیل شود که روند‌های مربوط به آب را بررسی کنند. انتظار می‌رود در جلسه بعدی اعضای کمیته‌ها مشخص شده باشند.

معاون عمرانی استاندار تصریح کرد: هم باید برنامه‌های بلندمدت داشته باشیم و هم برنامه‌های اضطراری. زمان در حال گذر است و باید در این شورا نتایج طرح‌ها را بررسی کنیم و به واحد‌های مختلف ابلاغ کنیم تا اجرایی شود.

علیخانی خاطرنشان کرد: طرح راهبردی و نقشه راه کلی حفاظت آب در استان در منابع و مصارف باید مشخص باشد. ضمن این‌که برای جلسه بعد حتما عنوان همه پروژه‌های مرتبط با آب در استان در یک فهرست مشخص و دسته‌بندی شده ارائه شود تا با ارزیابی موانع پیش روی این طرح‌ها، به اجرای آن‌ها کمک شود.

وی افزود: از مراکز علمی و دانشگاهی هم می‌خواهیم که طرح‌های‌شان در این زمینه را ارائه کنند تا در تصمیم‌گیری‌های اجرایی مورد توجه قرار گیرد.

معاون عمرانی استاندار خاطرنشان کرد: بالاترین مقام تصمیم‌گیری برای آب در استان همین شوراست. انتظار می‌رود شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران نقش همه دستگاه‌ها را برای تبیین مسائل مرتبط با آب تعریف کند. معتقدم در این نشست باید صدا و سیما نیز به عنوان یک دستگاه مؤثر در فرهنگسازی حضور داشته باشد؛ بنابراین نقش همه دستگاه‌ها باید مشخص شود.

 

موفقیت مدیریت مصرف در دوره خشکسالی

مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران نیز در این جلسه ضمن تشریح برخی وظایف و کارکرد‌های شورای حفاظت منابع آب در کشور و اهمیت توجه به مصوبات این شورا در مدیریت منابع آبی، گفت: طی سال زراعی گذشته تلاش بر این بود که با روش‌های مختلف از بروز تنش آبی جلوگیری شود که خوشبختانه تا حد زیادی نیز موفق بودیم.

محمدابراهیم یخکشی اظهار کرد: در فصل زراعی گذشته ۳۹ درصد و در کل سال آبی گذشته هم ۱۳ درصد کاهش بارندگی داشتیم. شاخص آبدهی رودخانه‌های استان در فصل زراعی گذشته ۴۴ درصد کاهش یافت و حجم دخیره سد‌ها و آب‌بندان‌ها و سد‌های ما نیز ۱۴ درصد کم شد. آب زیرزمینی ما نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۶۹ میلیون متر مکعب و حجم سد‌ها نسبت به همین زمان پارسال حدود ۵۴ میلیون متر مکعب کاهش یافته است.

وی افزود: مجموعا در فصل زراعی گذشته ۶۰۰ میلیون متر مکعب کمبود آورد آب داشتیم که می‌توانست منجر به کاهش ۵۰ هزار هکتاری عملکرد شود. اما با اجرای برنامه‌های فنی و مدیریتی در نوبت‌بندی توزیع آب، میزان خسارت ناشی از کم‌آبی در حد ۱۰۰ هکتار باقی ماند.

مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران تصریح کرد: طبق آمار‌ها در طول دوره بهره‌برداری از سد شهید رجایی، این سد امسال کمترین میزان ذخیره آب را دارد که حدود ۲۵ میلیون متر مکعب است. با توجه به این وضعیت و آمارها، ضروری است که اجرای برنامه‌های مدیریت مصرف آب را با کمک دستگاه‌های مرتبط مانند جهاد کشاورزی باید با جدیت بیشتری برای سال آبی پیش رو اجرا کنیم.

یخکشی گفت: یکی از راه‌کار‌های مورد تاکید ما این است که با برداشت زودتر ماهی‌ها از آب‌بندان، شاهد آبگیری زودهنگام آب‌بندان‌ها باشیم. در عین حال لایروبی آب‌بندان‌ها و بهسازی سردهانه‌ها نیز نکاتی هستند که نیاز به اجرای آن‌ها احساس می‌شود. معتقدیم که امسال با توجه به خشکسالی دو سال اخیر، سال چندان خوبی در حوزه آب نداشته باشیم.

مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران درباره تالاب میانکاله نیز اظهار کرد: برای احیای میانکاله باید یک برنامه تهیه و به ستاد ملی احیای تالاب‌ها ارائه شود تا آن‌جا برای آن برنامه تصمیم بگیرند.

یخکشی گفت: اجرای تکالیف و مصوبات منابع اعتباری نیاز دارد. ضمن این‌که باید برای اجرای برنامه‌های مرتبط با تالاب مجری مشخص باشد.

وی به تأمین آب آشامیدنی از آب‌های سطحی در استان نیز اشاره کرد و افزود: با توجه به اهمیت آب آشامیدنی باید توجه ویژه‌ای به مدیریت سد‌های تأمین کننده آب شرب یعنی سه سد شهید رجایی، البرز و میجران داشته باشیم. ضمن این‌که اجرای طرح‌های اضطراری تأمین آب شرب شهر‌های دارای تنش ضروری است. خوشبختانه با اعلام به موقع شرکت آب‌منطقه‌ای تمام چاه‌های ما اورهال و بهسازی شده بود تا با مشکل مواجه نشویم.

هدررفت ۲۸ درصدی آب از شبکه فرسوده آبرسانی

مدیرعامل شرکت آبفا مازندران هم با اشاره به مشکلات مازندران در تأمین آب آشامیدنی گفت: امسال شاهد بودیم که همدان به دلیل مدیریت نادرست بر سد هگمتانه با تنش آبی مواجه شد. شورای تأمین این استان اعلام کرد که آب به کشاورزان داده شود و همین امر سبب شد که در تأمین آب آشامیدنی با چالش مواجه شوند.

بهزاد برارزاده درباره فرسودگی شبکه آبرسانی استان نیز اظهار کرد: ما ۲۱ هزار کیلومتر شبکه آبرسانی در استان داریم که ۵۳۰۰ کیلومتر آن فرسوده است و منجر به حدود ۲۸ درصد هدررفت آب می‌شود.

وی با تاکید بر ضرورت فرهنگسازی برای مدیریت مصرف آب آشامیدنی در مازندران، افزود: ما در بحث سرانه مصرف هم داریم کار می‌کنیم. در حالی که میانگین کشوری سرانه مصرف آب ۱۵۰ لیتر ثبت شده، سرانه مصرف مازندران ۱۹۱ لیتر است؛ بنابراین نیاز به فرهنگسازی از طریق دستگاه‌های مختلف مانند آموزش و پرورش و صدا و سیما ضروری است و باید در این زمینه گام‌های جدی برداشته شود.

افزایش تولید در خشکسالی با مدیریت توزیع آب

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم در این جلسه ضمن قدردانی از شرکت آب‌منطقه‌ای بابت مدیریت مناسب منابع آبی گفت: امسال در شرایطی ۳۱۵ هزار هکتار کشت اول را داشتیم که شاهد کاهش چشمگیر بارندگی‌ها و ذخیره آب در سد‌ها و آب‌بندان‌ها بودیم. نوبت‌بندی یکی از اولویت‌هایی بود که برنامه‌ریزی شد و خوشبختانه با وجود خشکسالی شرایط مناسبی را رقم زد.

حسن عنایتی اظهار کرد: ما بر اساس منابعی که داریم باید وضعیت تولید را تنظیم کنیم. جزو اولویت‌های اصلی همین است که همه کشاورزان را در بحث اصلاح الگوی کشت و مدیریت مصرف آب در شرایط کنونی پای کار بیاوریم.

وی افزود: کشور در حوزه کشاورزی به مازندران چشم دوخته است. اگر مدیریت آب را در اولویت نبینیم کشور با مشکل مواجه خواهد شد. بر همین اساس تلاش ما این است که با جدیت بیشتر در زمینه اصلاح روند مصرف آب کشاورزی و همچنین اصلاح الگوی کشت در مازندران گام برداریم.

 

آسیب کشت دوم به منابع آب زیرزمینی مازندران

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران نیز در این نشست اظهار کرد: برای موضوعی مثل آب با این میزان اهمیت باید جلسات با فاصله زمانی کمتری برگزار شود.

عطاءالله کاویان افزود: برای این که شورا بتواند به اهداف مد نظرش برسد پیشنهاد می‌شود کمیته‌هایی ذیل آن تعریف شود. چند کمیته در زمینه هواشناسی، شیلات، محیط زیست، کشاورزی و سایر بخش‌های وابسته به آب داشته باشیم تا کمیته‌ها با هم‌اندیشی مراکز علمی دیدگاه‌های فنی و علمی را به این شورا ارائه کنند.

وی خاطرنشان کرد: از کشت دوم برنج بسیار نگران هستم. منابع آب زیرزمینی استان را در بدترین زمان ممکن استفاده می‌کند. اگر آمار تولید برنج در کشت دوم بالا رفته و منابع غذایی خوبی را برای کشور تهیه کردیم، حتما اعتبارات کلان از کشور بخواهیم که آورده ما از کشور در این حوزه چه بوده است؟

این مسئول تصریح کرد: ما از منابع آب زیرزمینی به حد نهایت استفاده کردیم و به شدت آسیب رساندیم. اما خودمان در کشاورزی به شکل سنتی باقی ماندیم. لازم است که در این زمینه راهکار‌های مناسب اندیشیده شود و اعتبارات لازم هم تخصیص یابد.

کاویان در بخشی از اظهارات خود به چالش‌های تالاب بین‌المللی میانکاله از خشکسالی و کاهش بارندگی‌ها اشاره کرد و گفت: خشکسالی سبب پسروی حدود ۱۵ هزار هکتار از عرصه‌های این تالاب شد که این محدوده را به مناطق مستعد ایجاد ریزگرد تبدیل کرده است. ضمن این‌ه بهره‌برداری نادرست از منابع آب زیرزمینی این حوضه آبریز هم به تالاب آسیب رسانده است. حدود ۱۵۰۰ هکتار از این تالاب به دلیل تجاوز و شخم و شیار تخریب شده است.

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران خاطرنشان کرد: تا کنون چند جلسه با شرکت آب‌منطقه‌ای و جهاد کشاورزی مازندران داشتیم که در این نشست‌ها برنامه‌ریزی‌های خوبی انجام شد. انتظار داریم دستگاه‌های مسئول و مرتبط نسبت به اجرای برنامه‌های در نظر گرفته شده برای افزایش آب ورودی به تالاب میانکاله جدیت بیشتری داشته باشند.

کاویان افزود: تعیین حد بستر و حریم میانکاله با همکاری شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران انجام شد. بخشی از این امر هم به استان گلستان و آب‌منطقه‌ای این استان ارتباط دارد که پیگیر هستیم تا به سرانجام برسد.

وی با اشاره به اهمیت لایروبی انهار برای ورود آب به تالاب میانکاله گفت: بیش از ۶۶ کیلومتر لایروبی انهار طی سال‌های اخیر انجام شده است. اقدامات دیگری مانند تثبیت مرز جنوب تالاب به طول ۱۳ کیلومتر، ایجاد دایک خاکی برای نگهداشت آب در بخش غربی خلیج گرگان و تالاب، ممیزی مراتع و ساماندهی دام و دامداری، تکمیل و راه‌اندازی مرکز اطفاء حریق نیز انجام شده است.

این مسئول تصریح کرد: برای تالاب میانکاله خواستار اختصاص ردیف اعتباری مستقل برای تالاب و ذخیره‌گاه زیست‌کره، تامین حقابه آب شیرین تالاب و تشکیل کارگروه استانی مدیریت تالاب متناظر با ستاد ملی هستیم تا بتوانیم با سرعت بیشتری اقدامات مربوط به احیای تالاب را انجام دهیم.

کاهش بارندگی‌ها در مازندران

در این جلسه، معاون توسعه و پیش‌بینی اداره‌کل هواشناسی مازندران نیز گزارشی از آمار‌های مربوط به بارندگی در سال آبی گذشته –یکم مهر ۱۴۰۰ تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۱- ارائه کرد.

احمد اسدی با بیان این که با توجه به تغییر اقلیم و تغییر رژیم بارندگی‌ها توجه ویژه به مدیریت و کاهش مصرف آب باید در دستور کار قرار گیرد، گفت: متوسط بارندگی کشور در سال آبی گذشته ۱۸۰ میلی متر بود که کاهش ۲۴ درصدی را نسبت به میانگین بلندمدت نشان می‌دهد. به جز استان هرمزگان در همه استان‌ها کاهش بارندگی داشتیم.

وی افزود: در سال آبی گذشته ۵۵۱ میلیمتر بارندگی در مازندران ثبت شد و فقط در قائمشهر، تنکابن، عباس‌آباد و رامسر شاهد افزایش بارندگی بودیم. مجموعا بارندگی مازندران در سال آبی گذشته ۱۱۵ میلیمتر نسبت به دوره آماری بلندمدت کاهش یافت که ۱۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

معاون توسعه و پیش‌بینی اداره کل هواشناسی مازندران خاطرنشان کرد: در سال زراعی گذشته میانگین دمای هوای استان نیز ۰.۵ درجه افزایش یافت که در افزایش تبخیر آب اثرگذار است.

اسدی تصریح کرد: طبق نقشه‌های ثبت شده بیشتر مناطق استان خشکسالی متوسط تا بسیار شدید داشتند که عمدتا در مناطق شرقی استان شاهد خشکسالی بسیار شدید هستیم. در دوره میانگین ۱۰ ساله نیز نزدیک به ۵۰ درصد استان از غرب تا شرق دچار خشکسالی شدید و بسیار شدید است.

وی اظهار کرد: در هفته نخست سال آبی امسال شاهد بارش خوبی بودیم. اما پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که میانگین بارش‌ها از نیمه مهر تا نیمه آبان امسال نرمال تا کمتر از نرمال، از نیمه آبان تا نیمه آذر کمتر از نرمال، از نیمه آذر تا نیمه دی در محدوده نرمال و در مناطق شرقی کمتر از نرمال است. در مجموع پیش‌بینی این است که طی ماه‌های آتی میزان بارندگی‌های ما به سمت نرمال پیش برود.

در این نشست تعدادی از مسئولان استان از جمله رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مازندران، مدیر پژوهشگاه دریای خزر، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی مازندران-ساری و چند تن از مدیران دیدگاه‌های خود درباره مدیریت منابع آبی در استان را بیان کردند.

 

انتهای پیام/