خبرنگاری؛ عشق است و تعهد و تکلیف

آوای خزر – آزاده بابانژاد: امروز هفدهم مردادماه سالروز شهادت محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی در مزار شریف افغانستان است که به نام روز خبرنگار نام گرفته است.

این روز بهانه‌ای است برای اینکه کمی به مقوله خبر و رسالت خبرنگاران به عنوان طلایه‌داران آگاهی‎بخشی در جامعه بپردازیم، به اهمیت این شغل بیندیشیم و به فعالان این عرصه خطیر نیز تبریک بگوییم.

در این روز فرصتی شد تا گفتگویی با استاد اکبر کریمی مدرس ارتباطات و رسانه داشته باشیم؛ او رسانه‌ها را مولفه‌ای اثرگذار و غیرقابل انکار در توسعه‌ی جهان امروز عنوان و اظهار کرد: شاید در زمان‌های دورتر شاخص‌هایی همچون اقتصاد و تجهیزات نظامی شما را قدرتمند می‌کرد، اما اکنون این رسانه‌ها هستند که در ایجاد وحدت و همگرایی بین افکار عمومی موثر واقع می‌شوند.

کریمی ادامه داد: رسانه‌ها در کنار وظایف ذاتی خود مانند اطلاع رسانی، آگاهی بخشی، آموزش، اوقات فراغت و سرگرمی، امروزه با بازتولید ارزش‌ها در جامعه گامی مهم در راستای تقویت سرمایه اجتماعی و هم افزایی بین آحاد مردم بر می‌دارند.

رسانه بدون مخاطب محکوم به فناست

این مدرس ارتباطات و رسانه تصریح کرد: قدرتمندی رسانه زمانی مطرح است که بر مخاطب خود اثرگذار باشد، در واقع رسانه بدون مخاطب محکوم به فناست. اگر رسانه‌ها به عنوان ابزار قدرت در جهان به حساب می‌آیند، برای این است که جامعه هدف و مخاطبانی دارند که حیات و ممات آن‌ها براساس واکنش‌های مخاطبان خود است و رسانه می‌بایست در راستای شناخت نیاز‌های مخاطبان خود بکوشند.

وی بیان کرد: مبحث زبان رسانه برای رهبران جریان فکری این خط مشی را تعیین می‌کندکه شما با شناخت مخاطبان خودتان و در مواجهه با آن‌ها با زبان خودش صحبت کنید. رسانه باید آن‌قدر متنوع و سطح پوشش بالا باشد که همه اقشار جامعه را در برگیرد.

تعامل و اعتماد وظیفه ذاتی رسانه است

کریمی با تاکید بر تخصص گرایی خبرنگاران و اصحاب رسانه در مواجهه با مخاطبان گفت: خبرنگار باید زبان رسانه را به خوبی بشناسد و به عنوان پل ارتباطی میان مردم و حاکمیت، میزان اثرگذاری رسانه را افزایش دهد. وقتی میزان اثرگذاری حداکثری شود، ارزش‌ها بازتولید می‌شوند، همگرایی در جامعه افزایش پیدا می‌کند و از همه مهم‌تر تعامل و اعتماد به وجود می‌آید.

این روزنامه نگار بیان کرد: برای اینکه رسانه‌ها قدرت خود را بیفزایند، باید بین مخاطبان خود اعتمادسازی ایجاد کنند. یادمان باشند در مبحث ارتباطات، هر چقدر تبلیغات ادعا می‌کنند، رسانه‌ها باید در نقش اثبات کننده ظاهر شوند تا اعتماد مخاطب افزایش پیدا کند.

او ادامه داد: این رویکرد در بلندمدت مرجعیت رسانه را در پی خواهد داشت. در واقع این چشم انداز رسانه‌ای است که می‌تواند جریان ساز باشد و با یک عمر بلند وریشه عمیق در افکار عمومی، در خدمت توسعه کشور نقش آفرینی نماید.

رسانه‌های یک سویه رو به انقراض هستند

کریمی با طرح این سوال که چرا مردم کمتر تلویزیون نگاه می‌کنند یا کمتر رادیو گوش می‌دهند؟ گفت: واقعیت این است که رسانه‌های یک سویه رو به انقراض هستند و رسانه‌های تعاملی و با برقراری ارتباط دو جانبه با مخاطبان خود به آن‌ها احساس اثربخشی و مشارکت می‌دهند. رسانه‌ها باید مروج فرهنگ گفت و شنودی در جامعه باشند.

او ادامه داد: رشد از همین جا حاصل می‌شود، رسانه‌های ما باید به سمت و سویی حرکت کنند که در آن گفت و شنود پررنگ باشد و به یک فرهنگ تبدیل شود.

این مدرس ارتباطات و رسانه تاکید کرد: حال که رسانه‌ای با این مکانیزم و نگاه می‌خواهد پیش برود، باید ابزار در اختیار داشته باشد که مهمترین آن خبرنگار متعهد و متخصص است. خبرنگار جزیی از بدنه جامعه است، جنس او از جنس مردم است، اما در ساختار‌های سازمانی با باید‌ها و نباید‌های درون سازمانی و برون سازمانی آشنا است، نهاد‌های بالادستی را می‌شناسد، فرهنگ را می‌شناسد، خود او از دل آن فرهنگ آمده است.

خبرنگار نباید با مخاطب صفر و یکی برخورد کند

کریم با تاکید بر به کارگیری زبان هنر در تولید محتوای رسانه‌ای اظهار داشت: اگر می‌خواهید دستاورد‌های گفت و شنود‌ها حداکثری شود، می‌بایست با مردم هنرمندانه صحبت کنیم. نمی‌توان با مخاطب صفر و یکی برخورد کرد.

او معتقد است؛ ارتبط هنرمندان با مردم دقیقا جایی است که خبرنگار به سمت خلاقیت و نوآوری هدایت می‌شود؛ چون هنر ذاتاً بدون انتهاست و دست خبرنگار برای ظهور و بروز استعداد‌های خودش باز است که همه این‌ها را به خدمت رسانه و ارزش‌هایی که بر آن تکیه کرده است، بیاورد.

کریمی ادامه داد: در اخلاق حرفه‌ای در رسانه به این بسنده نمی‌شود که صرفاً خبر دروغ نشر نداده و افترا نزنیم چرا که این‌ها جزء بدیهیات رفتار‌های انسانی است. رسانه و خبرنگار حرفه‌ای مهارت ارتباط‌گیری با طیف‌های مختلف مردم را داشته و خود را نماینده همه قشر‌های مختلف جامعه می‌داند. رسانه‌ها می‌بایست زبان گویای همه مردم باشند.

کریمی با تاکید بر توجه به کیفیت محتوای تولیدی رسانه‌ها گفت: از آنجا که خبرنگار برآمده از دل جامعه است و دغدغه مردم را می‌داند، می‌بایست با شناخت ارزش‌ها منبع اخبار خوب باشد. خبر خوب صرفاً به معنای خوش خبری و اخبار شادی آفرین نیست. منظور از خبر خوب، خبری استاندارد مبتنی بر واقعیت، صداقت و شرافت است که موجب اطلاع رسانی دقیق و ایجااد آگاهی در مخاطبان می‌شود.

 

خبرنگار نماینده افکار عمومی است

او با بیان اینکه خبرنگار نماینده افکار عمومی و از طرفی سرباز رسانه است، گفت: بیایید خودمان را سانسور نکنیم و واقع بین باشیم، خشمگین‌شدن از هر چیزی مانند دزدی و بی عدالتی و یا هر چیزی دیگری حق جامعه است، چون همه شهروندان باید از عدالت در دستیابی به فرصت‌های مشروع بهره‌مند باشند و شاید عدم دسترسی به این حق او را خشمگین کند.

کریمی بیان کرد: باید پیامد‌های بعد از خشم مدیریت شود. در بروز خشم‌های اجتماعی باید نگاهی پدرانه داشت. اگر این نگرش نسبت به بچه‌های دهه‌های ۷۰ و ۸۰ و ۹۰ وجود داشته باشد، جذب می‌شوند. اجازه دهیم رسانه‌های ما گفت و شنودی عمل کنند.

او ادامه داد: بگذاریم رویکرد انتقادی نیز تریبونی برای خود داشته باشند. این مهم، فضای تعاملی و جذب حداکثری را در پی خواهد داشت. یادمان باشد خود خشم را نمی‌توان سرکوب کرد، هنر ما در این است که با فرهنگ سازی پیامد‌های آن خشم را کنترل کنیم.

خبرنگاری چیزی جز تکلیف و عشق نیست

این مدرس ارتباطات و رسانه با بیان اینکه خبرنگاری چیزی جز تکلیف و عشق نیست، گفت: هیچ‌کس خبرنگار نشده مگر اینکه عاشق این کار بوده و احساس تکلیف داشته، چون درآمد خوب و ثبات شغلی ندارد و به جز استرس هم دستاوردی برای برای فرد ندارد.

کریمی بیان کرد: عشق و تعهد است که خبرنگار را نگه می‌دارد. خبرنگار راجع به هیچ موضوعی نمی‌تواند بی تفاوت و منفعل باشد، از این رو احساس تکلیف می‌کند، تعهد و عشق؛ زن و مرد نمی‌شناسد و هر کسی که این دو مقوله را با هم دارد، شروع به خبرنگاری کند.

او ادامه داد: به عنوان کسی که ۲۲ سال در فضای رسانه فعالیت می‌کنم، می‌گویم که این فضا پول و آرامش ندارد، اما رشد دارد، چون متوجه می‌شوید که انسان اثربخشی در سیستم و جامعه و به عنوان یک شهروند در این بدنه جامعه فردی تأثیرگذار هستید و این برای شما چیزی به جز رشد و تعالی ندارد.

این مدرس دانشگاه بیان کرد: خبرنگاران همواره یک گام جلوتر از افکار عمومی هستند. خبرنگاران به عنوان پیشگامان آحاد مردم در حوزه‌های مختلف مثل فرهنگ، اقتصاد، ورزش و... هستند و می‌توانند به عنوان پیشران به این جامعه‌ای که حرکت به سمت رشد دارد، کمک کنند.

شان و منزلت خبرنگار

کریمی با عنایت به اینکه رسانه باید جایگاه لازم را به خبرنگار بدهد، تصریح کرد: روز خبرنگار که می‌شود دعوای این چند گیگ اینترنت است، طوری این را در بوق و کرنا و منتی بر سر خبرنگار می‌گذارندکه احساس حقارت به انسان دست می‌دهد.

او بیان کرد: اینترنت از اسباب و ملزومات کار خبرنگار است و نباید یک دستگاهی این موضوع را به طوری عنوان بدارد که در سطح جامعه به عنوان رانت مطرح شود و بر سر خبرنگار منت بگذارند. اگر نگاه حرفه‌ای به خبرنگار داشته باشیم؛ مخاطب، شهروند و مردم هم نگاه‌شان نسبت به خبرنگار حرفه‌ای‌تر و توام با احترام و حرفه‌گری بیشتری خواهد بود، پس این موضوع اول از همه به رسانه باز می‌گردد.

این استاد ارتباطات و رسانه در بخش پایانی گفتگو با اظهار اینکه عشق و تعهد دلیل اصلی او برای ورود به حرفه خبرنگاری است، افزود: در این ۲۲ سال در کنار همه سختی‌ها باز به کارم ادامه دادم، چون عشق و احساس تکلیف است که مرا سرپا نگه می‌دارد و رو به پیش می‌برد.

کریمی ابراز امیدواری کرد که کشور، سیاستگذاران، وزارت فرهنگ و ارشاد، مطبوعات و ... نگاهی حرفه‌ای به خبرنگارن و رسانه‌ها داشته باشند، در حوزه مادیات و معنویات، ثبات شغلی، آموزش و پرورش خبرنگارانی که در رسانه در خدمت ارزش‌ها بتوانند کار کنند، به اصحاب رسانه توجه کنند.

او در پایان این نکته را عنوان کرد که خبرنگار به یاد داشته باشد که به همان اندازه که در قبال رسانه احساس مسئولیت دارد در مقابل طیف‌های مختلف مردم هم باید احساس مسئولیت داشته باشد.

انتهای پیام/۱۰۰۱/