آوای خزر – آزاده بابانژاد: طبیعت خدادادی و اختصاصاً حیات وحش رازها و شگفتی‌های منحصربه‌فردی دارد. یکی از پُر رمز و رازترین آنها را باید در بقای نسل این جمعیت جست‌وجو کرد که سبب حفظ تعادل و سیر طبیعی حیات وحش می‌شود.
یکی از زمان‌های خاص در گونه‌هایی از جمعیت وحوش مانند گوزن‌ها، فصل گاوبانگی یا فصل سرمستی و جفت‌گیری است. گوزن قرمز یا مرال از بزرگ‌ترین پستانداران علف‌خوار، نماد تنوع زیستی(حیوانی) در مازندران و جنگلهای هیرکانی است.
فصل گاوبانگی که نزدیک می‌شود از یک‌سو تلاش محیط‌بانان را داریم که علیرغم کمبود نیرو و امکانات چند برابر ظرفیت خود پای کار هستند و از طرفی فرصت‌طلب‌ها بیشتر هوس گشت و گذار به مناطق کوهستانی داشته و به مناطق خاص نیز سر می‌زنند! سوداگران طبیعت با تقلید صدای گوزن‌ها در فصل گاوبانگی آنها را به خیال آمدن رقیب و نزدیک‌شدن به قلمرو و حرم‌سرا به دام می‌اندازند.
"در فصل زاد و ولد نیز استرس‌هایی که به حیوان ماده وارد می‌شود ممکن است به سقط جنین منجر شود، از آنجا که مرال‌ها تک‌گوساله به دنیا می‌آورند. امنیت در فصل زایش برای این حیوان، حیاتی‌ست".
ضرورت حفاظت از این‌گونه، کاری‌ست که مردمان و حامیان و حافظان طبیعت در استان‌های شمالی به‌طور ویژه مازندران که بیشترین جمعیت مرال‌ها را در خود جای داده است، به‌خوبی دیده می‌شود.
مرال‌ها در تمامی مناطق جنگلی خزری یا بهتر بگوییم "منطقه اکولوژیکی جنگل مخلوط هیرکانی خزر" پراکنده‌اند؛ از آستارا در گیلان تا پارک ملی گلستان. در این نوار سبز 800 کیلومتری حفاظت از مرال‌ها کاری دشوار اما شدنی‌ست.
ثبت جنگلهای هیرکانی یا خزری در فهرست میراث جهانی یونسکو این خاصیت مهم را دارد که حفاظت از گونه‌ها و تنوع زیستی و جانوری آن نیز با حساسیت بیشتری دنبال شود. این منطقه البته پیشتر از سوی بنیاد جهانی حمایت از حیات وحش به عنوان یکی از مناطق اکولوژیکی جهان معرفی شده بود.
شاید بومیان منطقه به اهمیت تنوع زیستی در جنگل خزری توجه چندانی نداشته باشند اما نگاهی فراتر از مرزها تغییرات آن را بررسی می‌کند و مرگ طبیعی یا شکار هر حیوان شاخص مانند خرس و مرال برای آنها حائز اهمیت است.
رئیس یگان حفاظت محیط زیست مازندران در گفتگو با آوای خزر ضمن یادآوری اینکه هنوز تا فصل گاوبانگی حدود دوهفته‌ای باقی‌ست، می‌گوید: بیش از 20 چادر گاوبانگی که معمولا در هر چادر 2 تا 3 محیط‌بان حضور دارند؛ در زیستگاه‌ها مستقر هستند.
آهنگری اعلام کرد: از فروردین تا مرداد امسال، 5 گزارش شکار مرال داشتیم که یا به‌صورت لاشه به‌طور طبیعی از سوی حیوانات دیگر شکار شده بود، یا به صورت گوشت بسته‌بندی از منازل متخلفان کشف شد، و یا گزارشی داشتیم که مربوط به سال‌های گذشته بوده است، یک مورد هم که اخیراً در سوادکوه توسط متخلفان مجروح و متاسفانه علیرغم انتقال به مرکز درمان در سمسکنده، در نهایت تلف شد.
"براساس ماده 3 قانون شکار و صید، جریمه شکار هر راس مرال 350 میلیون ریال است که فرد متخلف علاوه بر ملزم‌شدن به پرداخت این غرامت، از جنبه عمومی جرم نیز مشمول جریمه می‌شود".
... به سراغ فصل گاوبانگی می‌رویم. فصلی پُر ماجرا و حیاتی برای مرال‌ها که پایانش به زایش طبیعت پیوند می‌خورد.
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران نیز با بیان اینکه معمولاً فصل گاوبانگی از نیمه دوم شهریور ماه آغاز و تا یک‌ماه ادامه دارد، یادآور می‌شود که اکنون در ابتدای کار هستیم اما فعالیت حفاظتی محیط‌بانان متوقف نشده و آنها همیشه آماده هستند.
کوروس ربیعی اظهار میدارد که چادرهای حفاظتی و پایش از تیرماه در مناطق مختلف زیستگاهی نصب شده‌اند و از همین امکانات برای فصل گاوبانگی استفاده می‌شود.
وی درباره تعداد زیستگاه‌های مرال و تعداد مرال‌ها به آوای خزر می‌گوید: حدود 15 زیستگاه مرال در مازندران داریم و براساس آخرین آمار پایشی از این ایستگاه‌ها، متوسط جمعیت پایش‌شده بین 400 تا 600 رأس مرال در نوسان است.
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه سودجویان در این فصل به شیوه‌های خاص به جمعیت مرال‌ها آسیب می‌زنند اشاره‌ای به تلف‌شدن یک رأس مرال در ابتدای هفته جاری داشت که چگونه یک حیوان وحشی قوی‌جثه و زورمند که وجود او برای حیات وحش حائز اهمیت بود؛ توسط شکارچیان زخمی شد و پس از فرار از چنگال آنها به‌دلیل عفونت ناشی از جراحت از بین رفت.
"وقتی حیوان وحشی دچار جراحت می‌شود، برگرداندن او به حالت طبیعی بسیار دشوار است مخصوصاً اینکه شوک و استرس شدیدی نیز به آن وارد شده باشد و از طرفی برای پروسه درمان، خروج از زیستگاه نیز برای حیوان رنج‌آور است".
وی از بومیان خواست تا با عنایت به اینکه بقای گونه به تولید مثل است؛ برای دفاع از حیات وحش در فصل حساس گاوبانگی، در جهت امنیت زیستی و جلوگیری از آسیب‌رسانی به این موجودات، همراه یگان حفاظت محیط زیست باشند.
به گزارش آوای خزر، آخرین پایش‌ها از زیستگاه‌های مرال در جنگلهای هیرکانی(از آستارا تا گرگان) نشان می‌دهد که جمعیت گوزن قرمز، کمتر از یک‌هزار رأس است بنابراین می‌طلبد که در جهت حمایت و حفاظت از نماد زیبا و باشکوه پوشش چشم‌نواز خزری تلاش سازمان‌های دولتی و مردم‌نهاد بیشتر شود.
اخبار مازندران
انتهای پیام/ 1354
