تئوری اتصال زیرزمینی دریای خزر با دریاچه آرال

پروفسور علی یخکشی با اشاره به ارتباط بین این پسروی با پسروی دریای خزر معتقد است؛ یک تئوری وجود دارد که دریای مازندران یا خزر با دریاچه آرال یا خوارزم به‌صورت زیرزمینی به هم متصل هستند و تغییرات یا تپش‌های زیرزمینی سبب می‌شود که گاهی دریاچه خزر و گاهی دریاچه آرال پُرآب باشند.

نویسنده کتاب سیاست و مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست اظهار می‌دارد که این عوامل باید بررسی شود تا کارشناسان تصمیم بگیرند چه اقداماتی را برای جلوگیری از بحران آب در خزر و به تبع آن در میانکاله باید انجام بدهند.

با این تئوری مطرح‌شده از سوی استاد به سراغ خصوصیات دریاچه آرال یا خوارزم رفتیم. این منبع طبیعی یک دریاچه آب شور در آسیای میانه بین قره‌قالپاقستان در کشور ازبکستان در جنوب و قراقستان در شمال است که روزگارانی ۶۸ هزار کیلومتر مربع وسعت داشت و حدود ۱۱۰۰ کیلومتر مکعب آب را در خود جای داده بود اما از دههٔ ۱۹۶۰ که دولت شوروی انحراف مسیر رودخانه‌های آمودریا و سیردریا به بیابان قره‌قوم را به منظور کشاورزی آغاز کرد، این دریاچه رفته رفته کوچک شد و در سال ۱۹۸۷ میلادی به دو دریاچهٔ کوچک آرال شمالی و آرال جنوبی تقسیم شد.

در سال ۲۰۰۴ مساحت آن به ۲۵ درصد مساحت اصلی رسید و شوری آب آن ۵ برابر شد. دو دریاچه شمالی و جنوبی در سال ۲۰۰۷ به ۴ دریاچه مجزا تقسیم شدند.

دریاچه خزر زمانی به دریاچه وان و دریاچه آرال متصل بود، اکنون منبع آب دریای خزر از کوه و بارندگی است. برف‌های روسیه از قطب با تبدیل شدن به رود به این دریاچه سرازیر می‌شوند. چند سالی است که منابع آبی و برفی منابع بالادستی کم شده و ممکن است با ادامه این روند خشک هم شود.

نکته حائز اهمیت این است که آب دریای خزر نوسان دارد. نزدیک 6 - 7 سال سطح آب آن پایین می‌رود و چند سال بعد بالا می‌آید. برخی مواقع سطح آب خیلی پایین می‌رود. مثلا سال1354 آب دریای خزر خیلی خشک شد و امسال سطح آب قزاقستان هم خیلی کم شده و جلگه بسیار وسیعی در آن ناحیه ایجاد شده است به طوری که کشتی‌ها دیگر قادر به رفتن در آنجا نیستند. بنابراین از نظر زمین‌شناسی امکان خشک‌شدن دریاچه خزر نیز وجود دارد.

از طرفی دیگر مدير مؤسسه جغرافياي آکادمي علوم جمهوري آذربايجان اعلام کرد که براي جلوگيري از دچار شدن درياي خزر به سرنوشت درياچه آرال بايد اقدامات ويژه‌اي انجام شود.

راميز محمدوف می‌گوید: گرم شدن زمين بيشترين تأثير را بر آب‌هاي داخلي درياچه‌ها مي‌گذارد و يکي از نمونه‌هاي بارز آن درياي خزر است.
وي نگرانی خود از دریای خزر را اینگونه اعلام می‌دارد که براي دچار نشدن درياي خزر به سرنوشت آرال بايد از تنوع زيستي، محيط زيست و شرايط فيزيکي آن محافظت شود.

با این بررسی کوچک به‌نظر می‌رسد باید بیش از پیش درباره این تئوری که دریاچه آرال و خزر به صورت زیرزمینی با یکدیگر در ارتباط هستند، جستجو و تحقیق و راز بالا و پایین آمدن آب این دو دریاچه بصورت دوره‌ای، کشف شود تا شاید بتوان با ایجاد یک تعادل زیرزمینی راه نجاتی برای پسروی آب خزر، کاهش منابع آبی دریاچه آرال و نجات میانکاله از خشکسالی پیدا کرد!

پدر علم محیط زیست ایران مطرح کرد

تئوری اتصال زیرزمینی دریای خزر با دریاچه آرال

پدر دانش محیط زیست ایران معتقد است که علت پسروی آب دریای خزر که روی تالاب بین‌المللی میانکاله تأثیر گذاشته است باید بررسی شود، در این میان یک تئوری می‌گوید که دریاچه‌های خزر و خوارزم(آرال) بصورت زیرزمینی به یکدیگر متصل‌اند و زمانی که یکی از آنها پسروی می‌کند، آن دیگری پرآب می‌شود.

پدر علم محیط زیست ایران در گفت‌وگو با عصر خزر می‌گوید: دلیل پسروی آب در خلیج میانکاله هنوز برای ما روشن نیست و باید کارشناسی شود تا ببینیم ناشی از عوامل طبیعی است یا عوامل انسانی.

پروفسور علی یخکشی با اشاره به ارتباط بین این پسروی با پسروی دریای خزر معتقد است؛ یک تئوری وجود دارد که دریای مازندران یا خزر با دریاچه آرال یا خوارزم به‌صورت زیرزمینی به هم متصل هستند و تغییرات یا تپش‌های زیرزمینی سبب می‌شود که گاهی دریاچه خزر و گاهی دریاچه آرال پُرآب باشند.

نویسنده کتاب سیاست و مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست اظهار می‌دارد که این عوامل باید بررسی شود تا کارشناسان تصمیم بگیرند چه اقداماتی را برای جلوگیری از بحران آب در خزر و به تبع آن در میانکاله باید انجام بدهند.

با این تئوری مطرح‌شده از سوی استاد به سراغ خصوصیات دریاچه آرال یا خوارزم رفتیم. این منبع طبیعی یک دریاچهٔ آب شور در آسیای میانه بین قره‌قالپاقستان در کشور ازبکستان در جنوب و قزاقستان در شمال است که روزگارانی ۶۸ هزار کیلومتر مربع وسعت داشت و حدود ۱۱۰۰ کیلومتر مکعب آب را در خود جای داده بود اما از دههٔ ۱۹۶۰ که دولت شوروی انحراف مسیر رودخانه‌های آمودریا و سیردریا به بیابان قره‌قوم را به منظور کشاورزی آغاز کرد، این دریاچه رفته رفته کوچک شد و در سال ۱۹۸۷ میلادی به دو دریاچهٔ کوچک آرال شمالی و آرال جنوبی تقسیم شد.

در سال ۲۰۰۴ مساحت آن به ۲۵ درصد مساحت اصلی رسید و شوری آب آن ۵ برابر شد. دو دریاچه شمالی و جنوبی در سال ۲۰۰۷ به ۴ دریاچه مجزا تقسیم شدند.

دریاچه خزر زمانی به دریاچه وان و دریاچه آرال متصل بود، اکنون منبع آب دریای خزر از کوه و بارندگی است. برف‌های روسیه از قطب با تبدیل شدن به رود به این دریاچه سرازیر می‌شوند. چند سالی است که منابع آبی و برفی منابع بالادستی کم شده و ممکن است با ادامه این روند خشک هم شود.

نکته حائز اهمیت این است که آب دریای خزر نوسان دارد. نزدیک 6 - 7 سال سطح آب آن پایین می‌رود و چند سال بعد بالا می‌آید. برخی مواقع سطح آب خیلی پایین می‌رود. مثلا سال1354 آب دریای خزر خیلی خشک شد و امسال سطح آب قزاقستان هم خیلی کم شده و جلگه بسیار وسیعی در آن ناحیه ایجاد شده است به طوری که کشتی‌ها دیگر قادر به رفتن در آنجا نیستند. بنابراین از نظر زمین‌شناسی امکان خشک‌شدن دریاچه خزر نیز وجود دارد.

از طرفی دیگر مدير مؤسسه جغرافياي آکادمي علوم جمهوري آذربايجان اعلام کرد که براي جلوگيري از دچار شدن درياي خزر به سرنوشت درياچه آرال بايد اقدامات ويژه‌اي انجام شود.

راميز محمدوف می‌گوید: گرم شدن زمين بيشترين تأثير را بر آب‌هاي داخلي درياچه‌ها مي‌گذارد و يکي از نمونه‌هاي بارز آن درياي خزر است.
وي نگرانی خود از دریای خزر را اینگونه اعلام می‌دارد که براي دچار نشدن درياي خزر به سرنوشت آرال بايد از تنوع زيستي، محيط زيست و شرايط فيزيکي آن محافظت شود.

با این بررسی کوچک به‌نظر می‌رسد باید بیش از پیش درباره این تئوری که دریاچه آرال و خزر به صورت زیرزمینی با یکدیگر در ارتباط هستند، جستجو و تحقیق و راز بالا و پایین آمدن آب این دو دریاچه بصورت دوره‌ای، کشف شود تا شاید بتوان با ایجاد یک تعادل زیرزمینی راه نجاتی برای پسروی آب خزر، کاهش منابع آبی دریاچه آرال و نجات میانکاله از خشکسالی پیدا کرد!

انتهای پیام/ 1354