«بی‌ادبی» به استاندارد دوگانه شما ربط دارد

آوای خزر/ اگر زن هستید با این سناریو آشنایید: در جمعی بحث بر سر موضوعی بالا گرفته است، شما نیز با شور و حرارت از نظر خود دفاع یا از زاویه‌ی تازه‌ای مساله‌ای را مطرح می‌کنید، ناگهان یک نفر در جمع حرف شما را قطع می‌کند و بلند به شما می‌گوید: «خونسرد باش خانم. آنقدر صدایت را بالا نبر و نظرت را داد نزن.» هم‌زمان در همان جمع ممکن است چندین مرد باشند که با تن صدایی به مراتب بلندتر از شما نظرشان را واقعا داد می‌زدند، ولی هیچ‌کس برنمی‌گردد به آن‌ها بگوید:«خونسرد باش آقا. آنقدر صدایت را بالا نبر و نظرت را داد نزن. آنقدر در حرف من نپر.»

حالا تحقیق تازه‌ای از کاترین هیلتون، زبان‌شناس دانشگاه استنفورد، نشان می‌دهد این‌که چه واژه‌ها/لحن/ تن‌ صدا و ...«بی‌ادبانه» یا اصلا «صدای بلند» تلقی شود، نسبت مستقیمی با جنسیت شما دارد. هیلتون در تحقیق خود بیش از ۵ هزار کلیپ صحبت از مردم را به‌ دقت انتخاب و کنار هم چید و این کلیپ‌ها را برای گروه تحقیق پخش کرد. افراد در این کلیپ‌ها از جنسیت‌های گوناگون بودند، با این‌که همه‌ی آن‌ها یک سری متن مشخص را می‌خواندند، واکنش مخاطبان به آن‌ها یکسان نبود. مخاطبان مرد، به مراتب بیشتر زنانی را که در کلیپ‌ها در حرف دیگری می‌پرند، «بی‌ادب»، «کم‌هوش»، «ابله» و رفتار آن‌ها را «غیر دوستانه» ارزیابی کردند. اما هم‌زمان به مراتب کمتر چنین ارزیابی درباره‌ی مردانی دارند که در حرف دیگری می‌پرند.

هیلتون می‌گوید چیزی که برای او حیرت‌آور بود، این نکته است که مردان بسیاری زنی را که با صدای بلند از نظر خود دفاع کند یا در حرف کسی بپرد، نه تنها «بی‌ادب»، بلکه «کم‌هوش» تلقی می‌کنند!

این اولین‌بار نیست که تحقیقی این استانداردهای دوگانه‌ی عمیق درباره‌ی رفتاری یکسان از سوی زن و مرد را نشان می‌دهد. پیش از این تحقیقات نشان داد که مخاطبان (زن و مرد) اگر مردی بایستد و از نظر و حق خود دفاع کند، او را فردی «لایق، با اعتمادبه‌نفس، سرسخت» ارزیابی می‌کنند و به ندرت ممکن است کسی بگوید این آدم «دوست نداشتنی» است. هم‌زمان همین رفتار مشابه برای زنان، بارانی از قضاوت منفی و انگ به دنبال دارد. این وضعیت درحالی است که از هر سو می‌خواهند زنان را تشویق کنند که به خصوص در محیط کار، بایستند و از حق خود دفاع و نظرات خود را به روشنی مطرح کنند. زنان این کار را می‌کنند و تاوان سنگینی می‌دهند. تاوانی که فقط به قضاوت منفی جمع ختم نمی‌شود، زنان به آسانی کناری گذاشته شده، مسئولیت آن‌ها کمتر شده و در مواردی حتا از کار اخراج می‌شوند.

تحقیق مفصل دیگری نشان داد، در حالی که نیمی از مردان فارغ‌التحصیل رشته‌ی «ام‌بی‌ای» با اعتمادبه‌نفس می‌ایستند و برای دستمزد خود چانه می‌زنند، تنها یک هشتم زنان فارغ‌التحصیل این رشته جرات چنین کاری را دارند، چون قضاوت می‌شوند و فوری احتمال استخدام آن‌ها منتفی می‌شود. مساله‌ی تلخی که به «هزینه‌ی اجتماعی» چانه‌زنی برای دستمزد شناخته می‌شود.

این سوگیری تلخ اجتماعی درباره‌ی یک رفتار کاملا یکسان از سوی زن یا مرد بسیار رایج است. بار دیگر که دیدید رفتار زنی که با شور و حرارت دارد از نظرش دفاع می‌کند، اذیت‌تان می‌کند و چیزی دارد مغزتان را می‌جود فوری از خودتان بپرسید اگر جای این زن، یک مرد بود و داشت با شور و حرارت از نظرش دفاع می‌کرد باز این‌جور کلافه و عصبانی می‌شدم و دلم می‌خواست بگویم «بشین سر جایت و حرف نزن؟» اگر صادقانه جواب بدهید، جواب خیلی وقت‌ها نه است و مشکل دقیقا همین‌جاست: استاندارد دوگانه.