تاریخچه چادر در ایران و انواع آن

به گزارش آوای خزر، چادر پوششی در ایران و برخی کشورهای دیگر است که به صورت پارچه‌ای نیم دایره‌ای شکل و معمولاً به رنگ‌های سیاه یا سفید یا رنگی است. چادر پارچه‌ای بلند است و سر تا روی پای زنان را می‌پوشاند. اغلب چادرها آستین ندارند و برای نگه داشتن آن از دست یا کش کمک می‌گیرند.

آن گونه که از فیلم‌ها و عکس‌های پیش از سال‌های ۱۳۴۹ روشن است چادر سیاه بسیار کم بوده و زنان عرب بیشتر چادرهای رنگی به غیر از سیاه و با رنگ‌های روشن به سر می‌کرده‌اند.

تاریخچه چادر

پلوتارک مورخ یونانی در مورد شرایط ایران در زمان هخامنشیان می‌نویسد که «هر گاه لازم است زنان ایران از خانه خارج شوند و به سفر روند، درون چادرهای در بسته‌ای می‌نشینند و چادر را بر روی گردونه‌ای قرار می‌دهند و حمل می‌نمایند.» احمد کسروی نتیجه می‌گیرد که استفاده از چنین چادری ویژه توانگران بوده و افراد عادی جهت رفت‌وآمد مشابه کوچکتر آن را بر سر می‌گرفته‌اند و به تدریج ظاهر آن تغییر کرده و به صورت امروز درآمده ولی نام چادر همچنان بر آن باقی‌مانده‌است.

چادر در دوره های مختلف

قبل از این که در مورد پارچه های چادری صحبت کنیم، اجازه دهید تاریخچه چادر را در طی دوره های مختلف مورد بررسی قرار دهیم. در دوره های هخامنشی، بانوان برای پوشاندن خود از پیراهن های بلندی استفاده می کرده اند که در کنار آن، از چادری همراه با تاج استفاده می شود، البته چادری که در بانوان در این دوره استفاده می کردند به بلندی چادرهای امروزی نبود.

پس از آن، در دوره اشکانی پوششی که سر و صورت زنان داشت از پوشش زنان در دوره ی هخامنشی بیشتر بود و پوششی که زنان داشتند به این صورت بود که زنان برای پوشاندن سر خود، از کلاهی مانند عمامه استفاده می کردند. این کلاه باعث می شد که تمام موی سر آن ها پوشیده شود و همچنین چادری که در این دوره ها، خانم ها مورد استفاده قرار می دادند چادر رنگی بود.

بعدها در دوره ی ساسانی، چادر جزو عناصر مهمی بود که بانوان مورد استفاده قرار می دادند. این مسئله را محققان از نقش هایی درون ظرف های شان بوده است متوجه شده اند. در دوره ی ساسانی، بانوان از شنل استفاده می کردند که به چادر شباهت داشت.

در نهایت می رسیم به دوران قبل از اسلام، گفته می شود که در این دوره نیز بانوان از چادر استفاده می کردند، به گونه ای که کل بدن و صورت آن را می پوشاند. پس از این که اسلام به ایران آمد استفاده از چادر نیز رواج بیشتری پیدا کرد، به طوری که همراه با چادر، مقنعه، روبند و یا حتی گاهی پیشانی بند که روی آن زیورآلات کار شده است، استفاده می شد.

نکته ای که وجود دارد این است که بانوان ایرانی در همه ی دوره ها از چادر استفاده می کرده اند، فقط در برخی از دوره ها رنگ چادری که بانوان مورد استفاده قرار می دادند نیز تغییر کرد.

کاربرد چادر

چادر در مراسم‌های مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. چنانچه هنوز نیز در بدو ورود زنان به مکان‌های مذهبی از آن‌ها خواسته می‌شود تا چادر بسر کنند. این امر دربارهٔ زنانی که در کلیسا فعالیت دارند نیز مصداق دارد.

انواع چادر

* چادر مشکی
* چادر رنگی
* چادر ملی
* چادر عربی
* چادر قجری
* چادر شالدار
* چادر اماراتی
* چادر دانشجویی
* چادر لبنانی
* چادر حسنا
* چادر بیروتی
* چادر کوثر
* چادری

آشنایی با انواع مدل چادر مشکی :

چادر ساده

همه با این مدل چادر آشنایی دارند و می دانند که یکی از نخستین و مشهورترین و پرکاربردترین مدل چادر، چادر ساده هست که همگی ما با آن آشنایی کامل داریم. چه بسا خانم هایی که چادر را به عنوان پوشش خویش استفاده نمی کنند هم یک چادر ساده برای خود دارند. یکی از مشکلات چادر معمولی سختی استفاده در هنگامی است که شما وسیله ای را همراه خود دارید مانند یک چتر در روزهای بارانی! اما برخی از خانم ها برای آسانی استفاده از این چادر به آن کش می دوزند.

برخی هم برای این که ساده نباشد، نوار تزئینی روی لبه چادر می دوزند. این چادر هرگز اندام شما را دقیق نشان نمی دهد و مناسب برای بانوان با هیکل درشت و چاق است. برای دوخت چادر معمولی یا چادر گرد به ۴.۵ متر پارچه با عرض ۱۱۰ الی ۱۱۵ سانتیمتر نیاز است. درصورتی که عرض پارچه 180 سانتیمتر باشد، یک تکه می شود.

چادر ملی

چادر ملی یکی از شایع ترین انواع چادر است. چادر ملی نخستین چادر طرح­دار ایرانی است که امروزه کاربرد بسیاری برای بانوان چادری دارد.

چادر ملی برگرفته از چادر ساده ایرانی است با این تفاوت که دارای آستین هایی برای بیرون آوردن دست ها می باشد ، در برخی مدل های آن، آستین از آرنج به پایین است. آستین می تواند کلوش یا راسته باشد که معمولاً با حریر یا نوار و یا منجوق دوزی تزیین می شود. جلوی چادر می تواند باز باشد و یا به وسیله ی زیپ و دکمه مخفی بسته شود.این چادر به شما آزادی عمل بیشتری می دهد و برای خانوم های بچه دار و دانشجو توصیه می شود. با این چادر رانندگی بسیار راحت می باشد.

چادر ملی در سال­ های اول مخالفان بسیاری داشت؛ آن ها معتقد بودند این چادر با مانتو خیلی تفاوتی ندارد، ولی موافقان بر این اعتقاد بودند که این چادر به زنان آزادی عمل بیشتری می دهد، بدون آنکه الزامی باشد چادرشان را نگه دارند.

چادر دانشجویی

چادر دانشجویی آستین دار هم طرفداران زیادی را به خود جلب کرد. دست‌ها آزاد هستند اما مناسب استفاده کوله پشتی نیست. برای مادرها خیلی ایده‌آل نیست. شاید بتوان گفت همان برای دانشجوها مناسب است.

سبک چادر دانشجویی کاملاً شبیه چادر معمولی است با این تفاوت که شکافی برای بیرون آوردن دست ها از چادر وجود دارد و قسمتی از آستین مانتو شما مشخص می شود. قسمت جلو چادر به طور کامل باز است و ایده خوبی برای استفاده در مهمانی خواهد بود.

چادر دانشجویی آستین دار واقعا مناسب دانشجو‌هاست و برای حمل کتاب و یا کیف مناسب است. اما برای افراد شاغل پیشنهاد مناسبی نیست، چون حرکت دست را کمی محدود می کند. موقعی که برای برداشتن چیزی دست را دراز کنید، احساس می کنید چادر کشیده می شود و راحت نیست. اما در کل خیلی مرتب و شیک به نظر می آید.

چادر کمری یا قجری

چادر کمری یا قاجاری یکی از قدیمی ترین مدل های چادر در ایران است که در زمان حکومت قاجاریه ترویج داشته و به همین علت اسم دیگر آن را چادر قاجاری می نامند. با توجه به عرض زیاد این چادر برای اشخاص درشت اندام و خانم های حامله مناسب است. قابلیت روگیری هم با این چادر آماده است. که شبیه پیراهن از سر پوشیده می شود از پشت یک سره است، ولی از جلو دو تکه به نظر می رسد. این چادر با کمربندی از پشت گره می خورد. به همین خاطر از سنگینی چادر گرفته می شود. قسمت فوقانی که دسته های چادر است با کش روی سر ثابت شده و ارتفاع آن تا زانو می رسد. درصورتی که فرد رو بگیرد، دو تکه بودن آن معلوم نمی شود. در مدلی از آن، قسمت بالا مانند یک مقنعه ی آستین دار است. اندازه پارچه ی این چادر به اندازه ی چادر معمولی است.

چادر شال دار

چادرهای شال دار مانند مانتو هستند که شال به آن دوخته شده است و توسط زیپ مخفی بسته می شود. در دو مدل شال بلند و شال کوتاه وجود دارند. در مدل شال بلند،بلندی شال تا مچ پا امتداد دارد و شال کوتاه، بلندی شال تا آرنج دست می باشد. زیاد شبیه چادر نیست. شبیه مانتویی است که از جلو شال می خورد و توسط زیپ مخفی بسته می شود. بعضی از مؤسسات و شرکت ها برای کارکنان خانم شان این مدل را بسیار می پسندند و سفارش می دهند. برای این که فکر می کنند ظاهری پوشیده، آراسته و با متانت است. این چادر محبوبیت خاصی بین خانم های جوان دارد.

چادر اماراتی

چادر اماراتی یکی از جدیدترین انواع چادر است. این سبک هم یکی از مدل چادرهای موجود در بین عرب هاست، ولی دارای ۴۰ سانتیمتر آستین است. و نسبت به سایر مدل های عربی، اندامی تر است. جلوی چادر هم باز است، ولی می توانید آن را با زیپ یا دکمه و یا بندینک ببندید.

از خصوصیت های چادر اماراتی با توجه به آستین دار بودنش راحتی در بغل کردن بچه ؛ رانندگی ؛ خرید و ‏.‏‏.‏‏.‏ می باشد‏.‏ چادر اماراتی با توجه به اندامی بودن نسبت به دیگر مدل های عربی و راحتی بسیار خوب در نزد خانم های جوان مخصوصا دانشجویان و دانش آموزان مورد استقبال فراوان قرار گرفته است‏.

مدل چادر لبنانی

مدل چادر لبنانی را از مدل لباس بانوان لبنانی ایده گرفته اند. در مدل اصلی آن چنانچه فردی که چادر سر نموده دست هایش را باز کند، شما یاد مانتوهای کلوش (خفاشی) می افتید. برای این که این چادر آستین ندارد بلکه جایی برای بیرون آوردن دست ها روی چادر ایجاد شده و یک مچ ۱۰ سانتیمتری به آن دوخته شده است با کش روی سر می ایستد و جلوی آن به صورت مورب یعنی چپ و راست بسته می شود.

به این صورت که به لبه ی طرف راست کش به اندازه ی مچ دوخته می شود که آن را به دست چپ می اندازید و سمت چپ چادر در پهلوی راست شما نگه داشته می شود. چادر از زیر چانه و روی سینه توسط یک دکمه بسته می شود، پوشیده بودن این چادر به شما این توانایی را می دهد تا در زیر آن لباس راحت تری بپوشید، برای این که هرگز باز نیست. برای دوخت این چادر به ۳.۵ متر پارچه با عرض ۱۸۰ سانتیمتر احتیاج است.

این چادر شما را به راحتی بسیار دعوت می کند و به نوعی مانتو شما در زیر این چادر دیده نمی­ شود و شما را همواره سیاه ­پوش نشان می ­دهد! مدل این چادر به نوعی است که خانم ­های لاغراندام احساس می­ کنند که این مدل چادر برای آن ها گشاد است، ولی برای تمام بانوان با سلیقه گوناگون مناسب است.

چادر صدفی لبنانی

مدل کلی چادر صدفی شبیه چادر لبنانی است، با این تفاوت که در بالای سر آن مقنعه‌ای و یا چانه دارد و از جلو زیپ می‌خورد. این مدل با پوششی کامل و زیبا برای خانم های شاغل بسیار مناسب است.

چادر حجازی

این مدل، آستین را واضح تر می توان دید. برای این که شکل عادی دارد و از زیر بغل برش می خورد. شبیه چادر لبنانی مورب بسته می شود و برای تهیه ی آن به ۵ متر پارچه با عرض ۱۸۰ سانتیمتر احتیاج است.

چادر عبایی یا جده

امروزه در بازار دو مدل چادر عبایی موجود است که یکی به چادر عبایی ایرانی و دیگری به چادر عبایی عربی مشهور است. چادر عبایی ایرانی دارای برش پارچه به سبک ایرانی است و مدلی بین عبا و چادر دانشجویی دارد.

چادر عبایی عربی، از اصیل­ ترین مدل چادر عربی می باشد که در میان اعراب به عبا معروف است، در چادر جده پارچه ی زیادی به کار رفته شده و همین امر باعث عریض شدن این مدل می گردد و عرض زیاد آن پوشش کامل و راحتی را برای بانوان به همراه دارد. و دوخت آن کاملاً شبیه به عباست. چادر عبایی عربی به دو دسته چادر عبایی بدون آستین و با آستین تقسیم می ­شود.

چادر عبایی با آستین

این سبک چادر عبایی مناسب حمل کیف و یا حمل دیگر وسیله ها است و احتیاج به استفاده از ساق دست ندارد. معمولاً سر آستین را با چیزی شبیه گیپور و نگین تزیین می کنند.

چادر عبایی بدون آستین

در این مدل چادر در دو سمت چادر برای دست ­ها در پارچه شکاف ایجاد شده است.

چادر جلابیب

اولین چادری که ثبت ملی شد، چادر جلابیب است. این نوع چادر که طرفداران زیادی دارد به گونه ای است که می توان بدون شال و روسری هم از آن استفاده کرد. در آستین چادر جلابیب، زیپ وجود دارد که فرد می تواند برای وضو گرفتن آن را باز کند ولی نکته ای که وجود دارد این است که این نوع چادر مانند چادر معمولی دست و پا گیر نیست.

در ضمن آستینی که این نوع چادر دارد، مانند آستین چادر ملی تنگ نیست.