به گزارش آوای خزر، وقتی بچه هنوز در رحم مادر است، مغز شروع به شکل‌گیری کرده و در طول دوران اولیه‌ی کودکی به سرعت به رشد خود ادامه می‌دهد.
اگرچه بلوغ شناختی و ذهنی یک فرآیند مادام العمر است، اما پایه و اساس آن در طول اولین سال‌های بعد از تولد گذاشته می‌شود. اما بسیاری از افراد با این تصور که نوزادان برای درک محیط اطراف خود خیلی کوچک هستند، اهمیت این سال‌های سرنوشت ساز را درک نمی‌کنند. با این حال، دهه‌ها تحقیق نشان داده است که شرایط زندگی و تربیت یک کودک، تاثیر معناداری بر تکامل ذهنی، روانشناختی و عاطفی او دارد. با این مقاله از دیجی‌کالا مگ همراه باشید.
مغز کودک تا چه سنی کاملا به تکامل می‌رسد؟
مغز تا اوایل ۲۰ سالگی به تکامل کامل می‌رسد. زیرا تا این زمان، به تولید غلاف‌های میلین ادامه می‌دهد. میلین‌ها شاهراه‌های چربی هستند که به عملکرد سریع‌تر مغز کمک می‌کنند.
از نظر اندازه، مغز در هنگام تولد حدودا یک چهارم مغز یک فرد بالغ است. مغز حول و حوش ۵ سالگی تقریبا به رشد کامل می‌رسد و تا اوایل ۲۰ سالگی به تکامل خود ادامه می‌دهد.
به همین دلیل است که نوجوانی و دوران بلوغ، زمان تغییر و تحول و افزایش رفتارهای پر ریسک است و به همین دلیل نوجوانان نسبت به تاثیرات منفی استفاده از الکل و مواد مخدر مستعدتر هستند. زیرا در این سنین، مغز صد در صد و به طور کامل به تکامل نرسیده است.
معیارهای اصلی برای بهبود تکامل مغز در کودکان چیست؟
در اینجا تعدادی از معیارهای اصلی که هر والدی باید برای کمک به رشد ذهنی، روانشناختی و عاطفی کودک در طول سال‌های اولیه‌ی زندگی او به کار گیرد، توضیح داده شده است.
- در طول بارداری از روغن ماهی و اسیدهای چرب استفاده کنید. این کار می‌تواند به تکامل مغز کمک کند.
- تکامل عاطفی را می‌توانید با لمس کردن، نوازش و تعامل فعالانه با کودک خود بهبود ببخشید.
- کتاب خواندن برای تکامل مغز کودک عالی است و سنگ بنای تحصیلات آینده‌ی او را شکل می‌دهد.
- مطمئن شوید که نوزاد به اندازه‌ی کافی و زیاد می‌خوابد.
چگونه از ابزار بصری برای تحریک تکامل مغز کودک استفاده کنیم؟
بازی‌های بصری در افراد بالغی که مبتلا به نقصان حافظه هستند، عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد.
در رابطه با بچه‌های کم سن و سال‌تر هم باید گفت که ابزار بصری می‌توانند به کودکانی که دارای مشکلات یادگیری هستند کمک کنند. به خاطر داشته باشید که کودکان غیر کلامی با استفاده از ابزارهای بصری این توانایی را پیدا می‌کنند که با دیگران ارتباط برقرار کنند.
مشخص نیست که این ابزارها تا چه حد بر تکامل مغز کودکان تاثیر دارند. اما در هر حال، نشان دادن یک دنیای پر محتوا و غنی به کودکان، دارای اهمیت بسیاری است.
برای بچه‌ها کتاب بخوانید، با آن‌ها بازی‌های فلش کارتی یا بازی‌های حافظه‌ای انجام دهید و این امکان را فراهم کنید که از مهارت دست خود استفاده کنند، مثلا بازی با بلوک‌ها و لگوها.
همه‌ی این‌ها راه زیادی را می‌روند تا باعث پیشرفت حافظه‌ی تصویری کودک شده و نهایتا باعث درک بهتر علوم STEM مثل مهندسی در انسان شوند. پس وقتی بچه‌ها هنوز کوچک هستند، زمان بسیار خوبی است برای اینکه آن‌ها را در کلاس‌های روباتیک و برنامه نویسی ثبت نام کنید.
اما فقط ابزارهای بصری نیستند که به تکامل مغز کودک کمک می‌کنند. صداها هم خیلی مهم هستند. برای بچه‌ها موزیک پخش کنید و به آن‌ها این امکان را بدهید که ابزار و آلات موسیقایی را به صدا در بیاورند.
هنر و خلاقیت هم به کودک این امکان را می‌دهد که تمام بخش‌های مغز خود را در یک محیط تربیتی غنی به طور کامل به تکامل برساند.
چه تمریناتی برای تکامل مغز در کودکان مناسب است؟
ثابت شده است که تمرینات چه جسمی باشند و چه ذهنی، برای تکامل مغز کودک بسیار مفید هستند. برخی از مواردی که بیشترین توصیه به انجام آن‌ها شده است عبارت هستند از:
خواندن
برای کودک خود کتاب بخوانید. از آن‌ها بخواهید که کتاب‌های کوچک و ساده را بخوانند و تصاویر را شناسایی کرده و کلمات را اسم‌گذاری کنند.
فعالیت فیزیکی
فعالیت‌های فیزیکی برای تکامل مغز از جمله هماهنگی آن بسیار عالی هستند. فعالیت‌هایی از قبیل یادگیری کاراته یا تنیس می‌توانند به بهبود هماهنگی و تعادل کمک کنند.
پازل‌ها و بازی‌های چرخش فضایی
ساختن لگوهای پیچیده می‌تواند در رشد و تکامل مغز دخیل بوده و به بهبود درک علوم STEM مثل مهندسی در کودک شما کمک کنند.
مواد غذایی مفید برای تکامل مغز کودک چه هستند؟
برای تکامل مغز کودک، یک رژیم غذایی سرشار از فیبر و کم شکر و بدون شیرین‌کننده‌های رنگی مصنوعی توصیه می‌شود. در صورت امکان، از مواد غذایی بسته‌بندی شده استفاده نشود. به این فکر کنید که چیزهایی به کودک خود بخورانید که از زمین رشد کرده و ارگانیک باشند.
اگر ماده‌ی غذایی که به کودک می‌دهید فرآوری شده نباشد و ترکیبات کمتری داشته باشد بهتر است. مخصوصا ترکیباتی که آن‌ها را نمی‌شناسید. آجیل‌ها، آووکادو و ماهی مواد غذایی مفیدی برای بهبود هوشیاری ذهنی و شناختی هستند.
مصرف عادت‌های ناسالم در بارداری چه نقشی در تکامل مغز کودکان دارد؟
خوردن بیش از حد شکر، مصرف الکل، سیگار کشیدن، به اندازه‌ی کافی نخوابیدن، افسردگی یا مصرف بیش از حد دارو می‌تواند روی رشد مغز در کودکان تاثیرات منفی بگذارد.
تاثیر تغذیه با شیر مادر برای تقویت رشد مغز در کودکان تا چه حد است؟
تغذیه با شیر مادر بسیار مهم است. اما اگر لازم بود از شیر خشک استفاده کنید هم دنیا به آخر نمی‌رسد.
تغذیه با شیر مادر راه بسیار خوبی برای جلوگیری از چاقی است، به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و از آلرژی‌های دوران کودکی پیشگیری می‌کند. اگر هم نتوانستید کودک را با شیر خود تغذیه کنید، مشکلی نیست.
آیا استفاده بیش از حد از تلویزیون و ابزارهای الکترونیک بر تکامل مغز کودک تاثیر منفی دارد؟
قرار گرفتن در معرض ابزارهای الکترونیک فقط وقتی برای کودکان مضر است که مثلا تمام روز آن‌ها را جلوی تلویزیون گذاشته و امور دیگر مثل ورزش‌های جسمانی، پازل، خواندن کتاب، تعاملات اجتماعی و هر چیز دیگری را نادیده بگیرید. در کل، کمی تماشای تلویزیون آسیبی به کودک نمی‌زند.
آیا کافئین می‌تواند بر روی کودکان اثرات نامطلوب بگذارد؟
بله، کافئین می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب، بی‌خوابی و سر درد در کودک شود.
نقش پیوند و رابطه‌ی والد-فرزند در تکامل نهایی مغز کودک چیست؟
وجود یک پیوند و دلبستگی ایمن برای سلامت اجتماعی و عاطفی کودک بسیار اهمیت دارد.
برای داشتن یک فرزند سالم از نظر عاطفی نیاز است که پیوند مستحکم و ایمنی بین والد (یا قیم کودک) و کودک از همان سال‌های اولیه‌ی تولد برقرار باشد.
کودک باید تمام مدت در کنار یک مراقب باشد. مهم نیست اگر که آن شخص مادر کودک نباشد. این شخص می‌تواند مذکر یا مونث باشد، می‌تواند یک والد اختیاری باشد یا یکی از پدربزرگ‌ها یا مادربزرگ‌های کودک. در هر حال، نباید این مراقب را عوض کرد و در صورت عوض کردن آن، کودک آسیب خواهد دید.
دوره‌ی بحرانی تکامل مغز کودک چه زمانی است؟
تمام سال‌های زندگی کودک بحرانی و مهم هستند. اما اولین سال تولد مخصوصا برای تکامل اجتماعی و عاطفی الگوهای پیوند ایمن بسیار بحرانی است.
استفاده از تقویت مثبت ابزار قدرتمندی است. لازم است روزانه حداقل ۱۰ دقیقه برای بازی با کودک وقت بگذارید که در این زمان، مراقب باید روی کودک تمرکز کرده و از تقویت منحصرا مثبت و بازی خلاقانه در قالب فعالیت‌ها و بازی‌های ساختارمند استفاده کند.
زنان باردار برای کمک به تکامل مغز جنین چه کارهایی می‌توانند انجام دهند؟
زنان باردار باید در مورد سلامتی خود محتاط‌تر باشند. زیرا آن‌ها در حال پرورش یک زندگی دیگر در درون خود هستند. معمولا از آن‌ها خواسته می‌شود که برای تضمین رشد سالم فرزند خود اقدامات زیر را انجام دهند:
- سالم بخورید: مواد غذایی فرآوری نشده، رژیم غذایی سرشار از آجیل‌ها، میوه‌ها، سبزیجات، بنشن‌ها، ماهی و مواد غذایی غیر بسته بندی شده.
- به اندازه‌ای که نیاز دارید بخوابید.
- به ویار خود توجه کنید. ویارها معمولا معنای خاصی را می‌رسانند.
- میزان استرس خود را تا جایی که ممکن است کاهش دهید.
- اگر افسرده هستید، کمک بگیرید.
- در مورد نوزاد خود هیجان داشته باشید. به گروه مامان‌ها بپیوندید. فیلم تماشا کنید، یوگای پرینیتال (پیش از زایمان) انجام دهید، و به انجمن‌های مخصوص زنان باردار و زنانی که تازه مامان شده‌اند بپیوندید یا یک چنین انجمنی را خودتان ایجاد کنید. در این انجمن‌ها می‌توانید با افرادی مثل خود صحبت کرده و به یکدیگر دلگرمی دهید.
سخن آخر
یاد بگیرید که یک والد مقتدر باشید. مطالعات نشان داده‌اند که اتخاذ شیوه‌ی والدگری مقتدرانه و استراتژی‌های والدگری مثبت و مطمئن، ایجاد و اجرای حد و مرزهای جدی و در عین حال محترمانه، عاشقانه و آگاه به نیازهای کودک را برای رفتار او امکان پذیر می‌کند.
اساس والدگری مطمئن، سبک والدگری مقتدرانه است که عبارت است از دادن دستورالعمل‌ها و مقررات واضح و در عین حال اجازه دادن به کودک برای گرفتن تصمیمات خودش در هر زمان که ممکن باشد.
به آن‌ها این امکان را بدهید که دنیا را بگردند بدون اینکه به آن‌ها بگویید که دقیقا چکار کنند و چکار نکنند. به آن‌ها اجازه دهید که اشتباه کنند، بگذارید بیفتند و به دردشان واکنش نشان ندهید. وسایل آسایش و آرامش کودکان خود را فراهم کنید اما آن‌ها را لوس و ناز پرورده بار نیاورید./emedihealth
انتهای پیام/1005
