اهمیت پرندگان برای طبیعت چیست؟

آوای خزر – آزاده بابانژاد: فصل زمستان‌گذرانی پرندگان مهاجر که می‌رسد، روز‌های خوف و رجاء در محیط زیست مازندران هم آغاز می‌شود، هم آواز پرندگان و سرمستی آن‌ها را در گونه‌ها و شکل‌های مختلف با رنگ و نگاره‌های برخاسته از هنر آموزگار هستی می‌بینی و هم تور‌ها و تله‌های ریز و درشتی را در کنار اسلحه و مهماتِ حتی جنگی برای شکار این مسافران طبیعت.

یکی دوربین به دست گرفته و یکی تلسکوپش را جایی کاشته و از دیدن رنگ‌های زرد و صورتی، قهوه‌ای و سفید و خاکستری، قرمز و طلایی و سیاه، و جمعیتی از پرندگان مهاجر که در کنار یکدیگر زیست می‌کنند، لذت می‌برد و از دریچه دوربین آن‌ها را نوازش می‌کند. از پروازشان، از صدایشان، از بازی‌هایشان، از خلوت‌شان، از خودپالایی‌شان، از رقص و آوازشان، و از شور و نشاط‌شان به وجد می‌آید.

 

یکی تالاب را قرق کرده است، تالاب در انحصار خودش است، می‌گوید زمین من است، تور‌های زیادی را پهن کرده است، کلکسیونی از دام‌ها را گسترانیده، با محیط‌بانان سر ناسازگاری دارد، سرکش است و پایش بیفتد به سمت محیط‌بان شلیک می‌کند و یا برایش خط و نشان می‌کشد.

یکی بازار پرنده‌فروشی به‌راه انداخته، دوستان زیادی دارد، سفارشات زیادی هم گرفته است، حرف از قانون که بزنی برایت چند قانون از خودش می‌گوید، همه چیز را به آبا و اجدادش متصل می‌کند، از اینکه باید پرنده را شکار کرد، "کرس" و دام و شب‌دام، یا تور‌های هوایی و گذر و کشتار پرندگان، فرقی ندارد؛ هر طوری که باشد می‌خواهد پرنده‌کشی کند! مافیایی به راه انداخته و برخی مسوولان شهر را با خود همراه ساخته است.

 

به‌خیالش که جمعیت پرنده‌ها را پایانی نیست، هر ساله به آن اضافه می‌شود و شکار، آزاد است. از ممنوعیت شکار که برایش بگویی برای شرایط او افاقه‌ای نمی‌کند. نام پویش "نه به شکار پرندگان مهاجر" برایش خیلی آشناست، اما به روی خودش نمی‌آورد. برای خودش پویش تمام‌قدی دارد به نام"کشتار" و مکانی به نام "کشتارگاه" که دامگاه می‌خواندش.

تنها به شکار که نه به کشتار دسته‌جمعی پرندگان می‌اندیشد و بازار پرندگانی که با مشتریان همیشگی انتظارش را می‌کشد. از نگاه منصفانه و شکار سنتی پدرانش نمی‌گوید، آخر برایش صرف ندارد، واقعیت را کتمان می‌کند. خیلی هم خودش را نگران محیط زیست نشان بدهد، روز‌های شکار یا تعداد تورهایش را تعدیل می‌کند! اما بلد است روز دیگر، چگونه جبران مافات کند. کار به بحث و جدل بکشد، می‌گوید: اصلا پرنده نباشد، تمام بشود. مگر چه می‌شود.

 

تنها برای پاسخ به این دیدگاهش حرف‌های زیادی داریم: پرندگان مهمترین عناصر طبیعت هستند. از حلقه‌های مهم و تاثیرگذار در ایجاد تعادل و پایداری طبیعت به‌شمار می‌روند. کنترل بیولوژیک طبیعت در حفظ تنوع زیستی‌ست و پرندگان به‌دلیل قدرت و قابلیت جابه‌جایی و تاثیر بر محیط زیست بر چرخه زیست طبیعی و سلامت محیط، تعادل در اکوسیستم و کنترل آفات  نقش ایفا می‌کنند.

این‌ها را مدیر نظارت بر امور حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران می‌گوید و البته اینکه پرندگان با داشتن رژیم‌های متنوع غذایی در چرخه انرژی و مواد در طبیعت نقش بازی می‌کنند.

کورس ربیعی این را هم اضافه می‌کند که خود پرندگان در زنجیره غذایی، طعمه‌ای برای گوشتخواران هستند و از سوی دیگر، پرنده‌ها با تغذیه از حشرات و بذور علف‌های هرز در کنترل بیولوژیکی آفات موثرند. با وجود و حفظ پرندگان در محیط نیاز به سموم دفع آفات کاهش می‌یابد. آن‌ها در حاصلخیزی خاک با بر جای گذاشتن فضولات نقش بسزایی دارند.

 

او می‌گوید: پرندگان از اجزای زیبای طبیعت، الهام‌بخش شاعران و هنرمندان هستند. صدای آواز دلنشین آن‌ها آرام‌بخش است. به عنوان بخشی از طبیعت و مخلوق خداوندی به ذات خویش فارغ از اینکه چه نقشی داشته باشند، حق حیات دارند.

کارشناس محیط زیست در پاسخ به اینکه متخلفان به زعم خود گمان می‌کنند که هر ساله پرندگان زیادی به جمعیت قبلی اضافه می‌شوند و آن را دستاویزی برای شکار قرار می‌دهند و یا معتقدند که با این کارشان به طبیعت کمک کرده و جمعیتی را کنترل می‌کنند! این‌گونه پاسخ داد که شکار پرندگان در میان‌مدت بر بقای بسیاری از گونه‌ها که فشار شکار بر روی آن‌ها زیاد است اثر منفی می‌گذارد.

او می‌گوید: اینکه پرندگان زادآوری دارند دلیلی برای برداشت یا توجیهی برای شکار آن‌ها نیست بلکه معادل افزایش جمعیت تلفات طبیعی، دشمنان طبیعی و ... هم داریم و مداخله انسانی به این صورت سبب بر هم خوردن فراوانی جمعیت برخی گونه شده است. علاوه بر آن نیز پرندگان در اثر نا ملایمات محیطی و آب و هوایی همه ساله زاد و ولد موفقی ندارند و پرندگان شکاری خود سبب ایجاد تعادل - در پرندگانی که طعمه آن‌ها هستند - می‌شوند.

 

ربیعی تصریح می‌کند: اینکه صیادان همواره شاهد حضور پرندگان به میزان مشخصی در دامگاه‌های خود هستند دلیلی بر افزایش سریع و سالانه گونه‌هایی که هر ساله شکار می‌کنند نیست، بلکه جمعیت‌هایی از مسیر یا کریدور پروازی به این محیط می‌آیند.

او برایم اینطور مثال زد؛ فردی را تصور کنید که در حیاط خانه‌اش صد غاز نگهداری می‌کند و هر شب ده بال از آن‌ها را بکشد و برای جبران آن نیز ده بال از غاز‌های همسایه‌اش را به حیاط خانه‌اش بیاورد و بگوید که تعداد غازهایم ثابت است.

این کارشناس محیط زیست بیان کرد: واقعیت این است که معادل شکار پرندگان مهاجر از سوی دامگاه‌داران، از جمعیت مسیر پروازی کاسته می‌شود.

به گزارش آوای خزر، مخاطرات زیادی پرندگان مهاجر را تهدید می‌کند، علاوه بر عوامل طبیعی و انسانی، عوامل غیرمترقبه و اتفاقات پیش‌بینی نشده‌ای مانند آنچه طی دو سال پیاپی در شبه جزیره میانکاله داشتیم، حیات پرندگان را به مخاطره انداخته است.

انتهای پیام/۱۰۰۱/