یک کارشناس گردشگری در پاسخ به این سوال می‌گوید: فلسفه اینکه قرار شد بومگردی در کشور مطرح شود این است که معماری سنتی در روستاها در حال از دست رفتن بود، از طرفی دانش‌آموزان روستا که برای تحصیلات عالی به شهرها می‌رفتند پس از فارغ‌التحصیلی برنامه‌ای برای برگشت نداشتند زیرا متناسب با تحصیلات آنها کار نبود و مجبور شدند در شهر بمانند، به همین دلیل روستاها بعضاً خالی از سکنه شد و به حالت خوش نشین در آمده است.
دکتر تهمینه اسدی معتقد است که خوش‌نشینی سبب شد تا معماری سنتی تخریب و تبدیل به معماری جدید شود، و عملاً تخریب یک بخش از زندگی که وابستگی نزدیکی به زندگی اصیل دارد لطمه بخورد، حتی معماری جدید بر روی فرهنگ و زندگی ما تاثیر بگذارد؛ از اینرو می‌بینیم برخی مناطق روستایی سبک زندگی سنتی خود را از دست می‌دهد و حتی آشپزی‌های آرام(slow food) به فست فود(fast food) تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه ورود امکانات و زیرساخت‌های متعدد به روستاها باعث شد که روستاها به «شهرروستا» مبدل شوند، می‌گوید: در کنار مهاجرت معکوس و تخریب معماری، طرح تفضیلی نیز شکل و شمایل روستا را تغییر داد و «شهرمانند» شده است، از طرفی ورود یکسری مشاغل شهری وارد روستاها شده و سبک معیشت که بیشتر بر کشاورزی، دامداری و طبیعت استوار بود، از بین رفت.
این کارشناس گردشگری طرح بومگردی را عاملی دانست که می‌توانیم با آن از مهاجرت معکوس جلوگیری کنیم و جلوی تخریب خانه‌های قدیمی را بگیریم.
* برنامه‌ریزی و آگاهی؛ سرفصل فعالیت بومگردی
اسدی در پاسخ به اینکه تاثیرات منفی گردشگری باتوجه به اینکه وجهه اقتصادی بیشتر مورد نظر است، کمتر دیده می‌شود و این نوع اقتصاد به زیرساخت‌های فرهنگی - که بخش اصالت و هویت روستایی را تشکیل می‌دهد- ضربه می‌زند، معتقد است که تاثیرات گردشگری اگر بدون برنامه‌ریزی باشد و ناآگاه وارد جامعه میزبان ناآگاه بشود، صدمات فرهنگی اجتماعی را به دنبال دارد، اگر می‌خواهیم تاثیر اقتصادی را ببینیم و لطمات اجتماعی فرهنگی را نداشته باشیم باید همه‌چیز با برنامه باشد.
وی می‌افزاید: گردشگر رفتارهای اجتماعی خاصی دارد و جامعه میزبان باید طوری عمل کند که این رفتارها در او تاثیرگذار نباشد یعنی در آینده تناقضی بین او با آنچه اصالت اوست ایجاد نشود.
این کارشناس گردشگری معتقد است که بسترسازی و توانمندسازی جامعه محلی و بالا بردن آگاهی محلی قبل از ورود گردشگر باید صورت بگیرد، در روستا فرهنگ و بستر وجود دارد اما باید کاربرد آن با حضور میهمان خود را نشان بدهد.
دکتر اسدی با بیان اینکه در بحث «بومگردی آگاهانه» با بخشداران صحبت کردیم و در این زمینه اطلاع‌رسانی شده است، می‌گوید: از آنها خواستیم که از طریق فراخوان، روستاییانی که تمایل به بومگردی دارند را معرفی کنند، امکانات آنها بررسی شود، اعلام کردیم که اگر گردشگر بدون هماهنگی بیاید چه مشکلاتی دارد.
وی همچنین از نشست با مدیران مربوطه استان در خصوص بومگردی گفت و اینکه اکنون در سخنان مسئولان دولتی و استانی ادبیات بوگردی رواج یافته است زیرا از لحاظ اقتصادی کلید توسعه اقتصادی می‌تواند گردشگری باشد.
این کارشناس گردشگری با اشاره به وجود 121 واحد اقامتگاه بومگردی در مازندران درباره اهداف این اقامتگاه‌‌ها اظهار می‌دارد: نشان‌دادن زندگی سنتی، لهجه‌های خاص، زبان محلی، خانه‌های روستایی، لباس و غذای محلی و خلاصه معیشت و زندگی روزانه در روستا، چیزهایی است که گردشگر نیاز به درک آنها دارد، یعنی گردشگر به این نتیجه برسد که زندگی روستایی با فرد روستایی عجین شده است.
* انحراف در مسیر بومگردی با تسهیلات و تغییر معماری سنتی
وی با بیان اینکه گردشگر با حضور در روستا به آرامش درونی می‌رسد و این حس را تا مدت‌ها با خود به‌همراه دارد، می‌گوید: براساس نظر سازمان بهداشت جهانی، هر انسانی نیاز دارد که یک ساعت در طول هفته از شهر و در طول سال از کشورش بیرون برود، گرچه همه قشر جامعه نمی‌توانند این مسافرت را داشته باشد اما این شرایط را می‌توانیم فراهم کنیم که ماهی یک بار هم به جایی دور از شهر برویم و به آرامش برسیم. اندکی از غذاهای فست فودی فاصله گرفته و لذت صرف غذا در کنار طبیعت را تجربه کنیم و چه جایی بهتر از روستا.
دکتر اسدی در پاسخ به اینکه آیا توانسته‌ایم به اهداف خود در بومگردی برسیم یا خیر؟ معتقد است که در این مسیر مقداری انحراف پیش آمد، در هر برنامه‌ای اگر یک مرور داشته باشیم می‌بینیم انحرافی به‌وجود آمد و نتوانتسیم به تمام اهداف خود برسیم، گردشگری یک حوزه بین‌بخشی است و تنها گردشگری نمی‌تواند چرخ اقتصادی را به گردش در بیاورد، حدود 70 دستگاه، نهاد و انجمن باید در کنار گردشگری باشد تا ما به نتیجه برسیم.
وی بیان می‌دارد: در این مدت حمایت استانداری، دهیاری و بنیاد مسکن را داشتیم، البته در سال اول تنها 4 واحد بومگردی راه‌اندازی شد به این دلیل که رویکرد و گرایش کم بود، فرهنگ سرمایه‌گذاری این بود که همه فکر می‌کنیم برای کسب و کار حتماً باید تسهیلات بگیریم، ولی ما اقامتگاه یا خانه را که داریم، تنها یک اتاق یا دو اتاق را به میهمانان اختصاص می‌دهیم و به مرور زمان با یک برنامه مشخص می‌توانیم به نتیجه برسیم.
این کارشناس گردشگری می‌افزاید: اما رویکرد سرمایه‌گذاری بدون وام جواب نداد، در ادامه با رایزنی‌ها و برای ایجاد انگیزه در روستاییان موضوع وام مطرح شد و خیلی‌ها تسهیلات گرفتند اما به نتیجه درخور دست نیافتند، از طرفی دیگر بومگردی برای این بود که اصالت روستایی حفظ شود و معماری موجود را داشته باشیم اما وقتی تسهیلات دریافت شد، تا حدودی بین بومگردی و اهداف آن فاصله افتاد و از سبک و سیاق سنتی دور شدیم. به همین دلیل با تشدید نظارت‌ها امیدواریم بومگردی را به اهداف خود نزدیکتر کنیم.
اسدی با اشاره به اینکه در مازندران 3 هزار روستا داریم و اگر در هر روستا یک اقامتگاه راه‌اندازی می‌شد اکنون س هزار اقامتگاه بومگردی داشتیم، تصریح می‌کند: اما ما به دنبال کیفیت بودیم و اکنون نیز خرسندیم که از 121 اقامتگاه بومگردی، بیشتر آنها رضایت گردشگران را فراهم کردند.
وی در پایان تاکید دارد که
برای موفقیت در بومگردی باید جامعه میهمان و میزبانِ آگاهی داشته باشیم تا خواسته‌های
یکدیگر را برآورده کنند، عدم برنامه‌ریزی مناسب و آگاه نبودن یکی از دو طرف، گاهی
به تمسخر طرف مقابل می‌انجامد که نمونه‌هایی داشتیم، بنابراین داشتن اطلاعات و
آگاهی دو طرف از یکدیگر سرفصل یک خاطره خوب از بومگردی است.
به گزارش آوای خزر، در نوروز امسال و براساس شاخص عملکردی کشور که از 27 اسفندماه 97 تا 13 فروردین ماه 98 است، 14 میلیون و 982 هزار و 531 نفرشب اقامت نوروزی در مازندران ثبت شده است که روستاها سهم 3 میلیون و 403 هزار و 628 نفرشب اقامت را از آمار کلی داشتند و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش 5 درصدی داشته است.
گفتگو: آزاده بابانژاد - سعید منصوری
انتهای پیام/ 1354
